مجید طامه با حضور در برنامه "از پارسی تا فارسی" رادیو گفت و گو با اشاره به زبان ایرانی پشتو كه در افغانستان رایج است، اظهار كرد: «این زبان از سده ۱۶ میلادی آثاری مكتوب بر جای گذاشته است؛ زبان دیگر نیز آسی است كه شمالغرب ایران رایج است.»

این زبان شناس ادامه داد: «بخشی از این زبان در قفقاز و بخشی در روسیه رایج است و همین زبان در دو گونه ایرونی و دیگوری مشهور است.»

طامه با بیان اینكه تلفظ ایرونی با لفظ مردم تهران قدیم، در تلفظ نام پایتخت تناسبی ندارد، افزود «گونه زبان ایرانی شرقی در افغانستان و تاجیكستان و حتی تا مرز چین رایج بوده است.»

***زبان فارسی از ایران تا چین امتداد یافته است

عضو هیئت علمی زبان شناسی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی همچنین گونه دیگر زبان ایرانی را متعلق به بخشی مرز چین دانست.

طامه اضافه كرد: «این زبان ها در مجاورت زبان های دیگر رو به افول قرار دارند و گویش وران –سخن گویان به این زبان- نیز هر روز رو به كاهش است.»

***واژگانی كه از فارسی باستان برجای مانده است

وی با ذكر مثالی ادامه داد: «در گونه های شرقی به خرگوش سیكك گویند و در زبان پشتو سوی گویند. همچنین در گونه ای دیگر سی می گویند كه همگی به معنای خاكستری رنگ است.»

طامه در مصاحبه با رادیو گفت وگو افزود: «تمام این واژه ها بازمانده واژه خَرَگَ اوشِ در ایرانی باستان هستند كه به معنای گوش هایی به مانند خر است.»

***واژگان وارداتی مونث و مذكر ندارند

در ادامه این برنامه ادبی عفت امانی، پژوهشگر گویش های گروه زبان و گویش های ایرانی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به زبان راجی كه گاه آن را منصوب به ری می دانند ولی در همدان نیز رواج دارد، گفت: «وقتی به سمت اصفهان حركت كنیم، این اصطلاح كم كاربرد تر می شود.»

وی افزود: «برخی گویش ها از جاهایی دیگر وارد شده اند كه فتحه و كسره نشانه مونث و مذكر بودن آن بشمار می رود؛ بعنوان مثال واژگان وارداتی از این دست هستند.»

امانی با بیان اینكه جمع بستن جز مشكلات برخی واژگان گویشی است، گفت: «گاه اسم ها در برخی گویش ها مفرد هستند ولی افعال آن جمع بسته می شوند. بعنوان مثال در برخی گویش ها این جمله را به كار می بریم: این ها حَیوان! كه منظور اینست كه این ها حیوان هستند.»