display result search
محمدباقر نوذری عنوان كرد: بازار یك بافت مذهبی داشت و سیاستهای رضاخان در تقابل با روحانیت بود در نتیجه ناخودآگاه بخشی از بدنه مذهبی بازار نسبت به حكومت جدید روی خوش نشان ندادند و بعضی از آنها موضعگیریهایی علیه حكومت داشتند.
محمدباقر نوذری، مدرس دانشگاه در برنامه «پیدا و پنهان» رادیو گفتوگو درباره نقش بازار و بازاریان در دوره پهلوی بیان كرد: بازار به دلیل اینكه هم ثروت و هم نفوذ اجتماعی دارد همیشه مهم بوده است. بازار به خاطر طبیعتی كه دارد باید ذاتا محافظه كار و دوستدار وضع موجود باشد.
وی افزود: هرگاه بازاریان وارد حركتی میشوند معلوم است كه اوضاع طبق نظر آنها برای پیشبرد كارهایشان نیست. ناامنی به معنی آنچه كه در دوره مغول اتفاق میافتد به ضرر بازار است ولی نمیپذیرم كه جنگ جهانی به ضرر بازار بوده است. بازاری به دنبال سود خود است و در شرایط جنگ، بازرگانان عمدتا سود میبرند چون نقش واسطه را بازی میكنند.
او ادامه داد: عده ای از بازاریان نیز بیانصاف بودند و كالاها را احتكار و انبار میكردند و به چند برابر قیمت میفروختند.
نوذری تصریح كرد: من راجع به اینكه رضاخان به امنیت بازار كمك كرده باشد سند خاصی ندارم و نمیتوانم این قضیه را تایید كنم چون به نظر من امنیتی كه به وجود میآید تدریجی است و یك شبه ایجاد نمیشود.
این مدرس دانشگاه در رادیو گفتوگو بیان كرد: ناامنیای هم كه وجود دارد ناامنیای نیست كه برای جامعه ایرانی خیلی عجیب باشد. بازار جامعه ایرانی 200 الی 300 سال بود كه با آن شرایط داشت كار میكرد. در دوره افشاریه، زندیه و قاجار جامعه ما از نظر اقتصادی بیثبات است ولی بازار خودش را با شرایط تطبیق داده است. در واقع انتقال قدرت از قاجاریه به پهلوی برای بازار چندان اتفاق خاصی نبود ولی در دوره رضاخان مجموعه اتفاقاتی كه میافتد باعث میشود كه بازار به سمتی برود كه احساس كند دارد تهدید میشود، یعنی دقیقا از مقطعی كه سبك زندگی تغییر كرد.
نوذری همچنین درمورد انحصارات خارجی، گفت: اینكه این انحصارات به چه كسی داده میشود خیلی مهم است چون كسانی كه به منابع قدرت نزدیكاند این امكان را دارند كه از این انحصارات بیشترین سود را ببرند پس بخشی از افراد نسبت به این موضوع اعتراض دارند، همچنین در كنار آن بازار یك بافت مذهبی داشته و سیاستهای رضاخان نیز در تقابل با روحانیت است در نتیجه ناخودآگاه بخشی از بدنه مذهبی بازار به خاطر باورهای مذهبی كه دارد نسبت به حكومت جدید روی خوش نشان نمیدهد و در دورههای بعد به ویژه در دوره مصدق و بعد از 15 خرداد شاهدیم كه این بخش از افراد موضعگیریهایی علیه حكومت دارند.
وی معتقد است: تودههای مردم از امنیتی كه ایجاد شده بود قطعا استقبال كردند و منكر این قضیه هم نیستیم ولی بازار ما با این شرایط خودش را تطبیق داده بود و انتقال قدرت اتفاق خاصی برای آنها نبود. بازاری بالاخره كالای خود را میفروخت یعنی اگر فضا ناامن هم بود ممكن بود كالای خود را به شش برابر قیمت بفروشد. ما در دورهای گیر افتادیم كه جنگ جهانی اول بود و همه چیز از همه پاشیده بود و قحطی بزرگی داشتیم، خیلیها از بین رفتند ولی در همین شرایط بازاریها سود خود را بردند.
این مدرس دانشگاه در پاسخ به این پرسش كه چرا همیشه بازار سعی میكرد محافظه كار باشد، در رادیو گفتوگو عنوان كرد: ترس بازاریها از قدرت گرفتن كمونیستیها و چپها بود، چون به هر حال بافت سنتی بازار مذهبی بود و این موضوع نگرانی آنها را زیاد میكرد؛ در نتیجه در كشاكش بین جبهه ملی و سلطنت، بخش بدنه پایین بازار به جریان سلطنت پیوستند و از آن حمایت كردند ولی بعد از كودتا میبینیم كه بازار همچنان از حركتها و جنبشهایی كه ضد بیگانه و سلطنت است حمایت میكند.
نوذری ادامه داد: همچنین از این تاریخ به بعد میبینیم كه آمریكاییها نفوذ فراوانی به دست میآورند كه عملا تهدید قدرت بازار است. در نتیجه بعد از تشكیل نهضت مقاومت آنها حتی تهدید به تخریب شدند و میخواستند خیلی از امتیازات را نیز از آنها بگیرند، چون آنجا را به عنوان یك كانون میدانستند.