برنامه " ترنج " با موضوع نقش مادر در تقویت مهارت های ارتباطی فرزند با حضور دكتر محمدعلی محمدی قره قانی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و دكتر زهرا منوچهرآبادی ، دكترای علوم ارتباطات اجتماعی و متخصص مهارت های ارتباطی روانه آنتن رادیو گفت و گو شد .

*** ترنج : ارتباط والدین با فرزند از چه زمانی شكل می گیرد و این ارتباط باید چگونه باشد ؟

منوچهرآبادی : بسیاری از والدین در دوران جنینی فرزندانشان ، شخصیتی برای او قائل نیستند ، در صورتی كه جنین دارای روح است و صحبت های مادر و فرزند ، نوازش ها و آرامش مادر به فرزند منتقل می شود. بنابراین مادران باید از همان ابتدا با فرزند خود سخن بگویند و او را مورد خطاب قرار دهند تا آرامش منتقل شده به كودك از ابتدا باشد ، یعنی ارتباط دوستانه با فرزند باید از دوران جنینی آغاز شود. پژوهش ها هم ثابت كرده است كودكانی كه با چنین حالات روحی از والدین روبرو هستند، آرامش بیشتر و پرخاشگری كمتر دارند و در مهارت های ارتباطی نیز موفق تر هست .

محمدی قره قانی: به همان میزان كه نقش مادران در ارتقای مهارت های ارتباطی موثر و مورد توجه است ، وضعیت مادران در خانواده نیز باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. همچنین نباید نقش پدران را نادیده گرفت چرا كه در كنار یك مادر موفق ، باید پدری دلسوز باشد كه بخشی از نقش ها را بپذیرد . بنابراین یك مادر با مهارت و دارای وضعیت پایدار ، پدر مسئول و خانواده منسجم برای تربیت یك كودك از تولد تا اجتماعی شدن مورد نیاز است.

*** ترنج : شكل گیری شخصیت چگونه می تواند در خانواده و توسط مادر مدیریت شود؟

محمدی قره قانی : طبیعت برای مادر یك ویژگی های شخصیتی ، روانی و فیزیكال قائل شده است كه نه تنها مادر انسانی ، بلكه جنس ماده حیوانات نیز همین ویژگی ها را دارد . این ویژگی ها برای رشد شخصیت كودك بسیار اهمیت دارد و در نوع بشر تكامل یافته تر است.
شخصیت مادر یك خاصیت ژله ای دارد یعنی سخت و محكم بودن شخصیت پدر در آن به چشم نمی خورد . بنابراین كودكان بیشتر دوست دارند با مادر خود در تماس و ارتباط باشند. گاهی اوقات فرزندان این امكان را پیدا می كنند كه با تحكم با مادر خود برخورد كنند كه یك اعتماد به نفس را در آنها ایجاد می كند تا ارتباط و تعامل بیشتری با مادر برقرار كنند و زمینه ای برای یادگیری روش های برقراری روابط در جامعه باشد. بنابراین مادر از نظر ذاتی ویژگی های مورد نظر را دارد و اگر دانش را به این خصوصیات اضافه كند ، قطعا فرزندان در محیطی پرورش می یابند كه قوه عمل و اعتماد به نفس را در خود پرورش خواهند داد.

*** ترنج : آیا آموزش نقش پذیری در دوره كودكی می تواند پایه ای برای ارتباطات نوجوانی و جوانی باشد و در كودكی ، برای دوران بزرگسالی پیش بینی داشته باشیم؟

منوچهرآبادی : پایه و بنای تربیت یك فرد سالم در جامعه این است كه او را در دوران كودكی تربیت كنیم و آموزش های اساسی را انجام دهیم. پژوهش و آمارها نشان می دهد بسیاری از افرادی كه دارای خشونت ، ناسازگاری و عدم موفقیت در تحصیلات هستند از مهارت های ارتباطی كمتری نسبت به افراد موفق برخوردارند. از این رو مادران از سنین كودكی و پیش از ورود به مدرسه باید مهارت های ابتدایی و مقدماتی را بیاموزند.
اگر مادر بداند فرزندش تا سن سه سالگی قدرت تشخیص بسیاری از چیزها را ندارد از او انتظارات بیهوده و خارج از توانایی نخواهد داشت. در نتیجه والدین باید مهارت های كلامی و غیركلامی كودكان در سنین مختلف را بشناسند و بابت ضعف آنها را تحقیر نكنند. به عنوان مثال كودكی كه در سن دو سالگی توانایی جمله بندی ندارد ، طبیعی است و نباید كودك را سرزنش كرد. والدین آگاه می دانند كه سن 7 سالگی برای ارتباط و سخن گفتن مناسب است و می توان با او گفت و گو كرد.