محمد مسیحی معاون رئیس سازمان امور مالیاتی درباره آخرین وضعیت لایحه مالیات بر ارزش افزوده، اظهار كرد: بررسی لایحه اصلاح و دائمی شدن قانون مالیات بر ارزش افزوده به تعطیلات بعد از مجلس موكول شده و قرار است برخی از ابهامات مواد این لایحه نیز در كمیسیون اقتصادی بررسی شود. ما امیدواریم این لایحه با اولویت همچنان در دستور كار نمایندگان مجلس باشد.

معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی افزود: همه نظام­‌های مالیاتی دنیا با 2 پدیده مواجه هستند. یكی شكاف ناشی از سیاستگذاری و دیگری بحث فرارمالیاتی. یعنی آن چیزی كه بین توان بالقوه مالیاتی و توان بالفعل مالیاتی شكاف ایجاد می­كند این 2 پدیده است. شكاف سیاستگذاری شامل قانونگذاری غلط است و بخش عمده‌ا­ی از آن در برگیرنده معافیت­های مالیاتی است. حالا آن بخش عمده­ای كه دربرگیرنده معافیت‌های مالیاتی است، در كنار فرار مالیاتی دو پدیده هستند كه بین ظرفیت بالقوه و بالفعل آن فاصله ایجاد می­ كند.

معافیت مالیاتی، فرار مالیاتی را به دنبال دارد

وی ادامه داد: نكته جالبی كه بین این 2 پدیده وجود دارد رابطه همبستگی­‌ای بین این 2 پدیده است. یعنی هر چقدر ما حجم معافیت­‌های مالیاتی را در اقتصاد كشورمان افزایش بدهیم ناخودآگاه، چون این پایه مشمول مالیات را ضعیف كردیم، آن بخش مشمول هم سعی می­ كند با ترفند‌های مختلف از پرداخت مالیات فرار كند. پس معافیت مالیاتی صرفاً این نیست كه ما یك بخشی را معاف كنیم، بلكه در عین حال فشار را به بخش مشمول مالیات هم زیاد خواهیم كرد و این مساله باعث فرار مالیاتی می­ شود.

معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی بیان كرد: هر كشوری با توجه به اقتضائات و میزان سرمایه‌گذاری و اولویت‌های اقتصادش ممكن است بخشی را از پرداخت مالیات معاف كرده باشند. عملاً بیش از 40 درصد اقتصاد كشور از پرداخت مالیات هم در حوزه مالیات بر درآمد و هم در حوزه مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند. در این شرایط بیم این می­ رود كه در فرایند بررسی، اصلاح و دائمی شدن قانون مالیات بر ارزش افزوده، این 40 درصد به نزدیك به 50 درصد هم افزایش پیدا كند. این كار فرار مالیاتی را بیشتر خواهد كرد.

وی اظهار كرد: الآن در بیش از 70 درصد كشور‌های مجری مالیات بر ارزش افزوده، نرخ مؤثر این نوع مالیات بیشتر از 15 درصد است. اما همه این‌ها در سبد درآمد‌های مالیاتی سهم بحث مالیات بر ارزش افزوده بین 30 نهایتاً تا 50 درصد است. مبانی مالیات بر ارزش افزوده با مبانی حوزه مالیات ­های مستقیم فرق دارد و اساساً كاركرد معافیت‌ها در حوزه مالیات بر ارزش افزوده بسیار متفاوت است و بعضاً مغایر با حوزه مالیات ­های مستقیم است.

مسیحی گفت: در تمام كشور‌های مجری ارزش افزوده­ اساساً معافیت در حوزه ارزش افزوده چندان مفهوم ندارد، مگر با اعمال نظر به دو محدودیت؛ یكی آنجایی كه هزینه‌­های اجرایی قانون زیاد می­ شود به طور مشخص در حوزه كشاورزی و دیگری بحث حمایت از سبد مصرفی خانوار است.

معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی ادامه داد: در سال جاری نزدیك به 100 هزار میلیارد تومان از محل مالیات و عوارض ارزش افزوده پیش­بینی درآمد شده كه طبق آمار در 7 ماهه اول، روند وصول آن بد نبوده است. احتمال دارد ما بتوانیم بیش از 90 درصد آن را تا پایان سال اخذ كنیم. برآورد تولید ناخالص داخلی كشور برای امسال حدود 2500 تریلیون تومان است. این تقریباً یك نسبت 4 – 4.5 درصدی را نشان می­ دهد؛ البته با درنظر گرفتن معافیت 40 درصد اقتصاد از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده.

وی گفت: در قانون فعلی نزدیك به 17 بند معافیت داریم. در زمان بررسی لایحه توسط دولت كه مشكلات فروش نفت و تحریم نبود، حجم معافیت­‌ها زیاد شد و مواردی را هم كمیسیون اقتصادی مجلس به آن افزود. در این لایحه برخی تجهیزات، ماشین ­آلات، هتل­ ها، فرآورده‌­های لبنی و مكان­‌های ورزشی را در لیست معافیت جای دادند یعنی فهرست معافیت ­ها بیشتر از قبل شدند. امیدواریم در كمیسیون اقتصادی در بررسی دوباره لایحه، رویكرد كاهش معافیت­‌ها اتفاق بیفتد.

مسیحی تصریح كرد: در سال 1397 ما بالغ بر 65 هزار میلیارد تومان از محل قانون مالیات بر ارزش افزوده مالیات و عوارض وصول كردیم. پیش­بینی قانون بودجه 98، رقم 100 هزار میلیارد تومان است. اما ما سال قبل از همان 65 هزار میلیارد تومان، حدود 18 هزار میلیارد تومان بین شهرداری ­ها، دهیاری­‌ها و روستا‌های فاقد دهیاری توزیع كردیم. طرح تحول سلامت نزدیك به 5 هزار میلیارد تومان از محل قانون مالیات بر ارزش افزوده تأمین بودجه شد.

معاون مالیات بر ارزش افزوده سازمان امور مالیاتی درباره اخذ مالیات بر ارزش افزوده از طلافروش ­ها، گفت: طلافروش‌ها جز گروه ­هایی بودند كه هزینه­‌ها و چالش­‌های زیادی را در اجرا و اعمال این قانون به وجود آوردند. اما ما طلافروش­‌ها را به عنوان گروه ­های اولویت­ دار خود به خصوص در این دو سه سال اخیر قرار دادیم.

وی افزود: بالاخره در همه نظام‌های دنیا فرار مالیاتی وجود دارد. بخشی عمده‌­ای از مالیات­‌هایی كه طلافروش­‌ها هم وصول كردند به خزانه دولت واریز شده است، البته طلافروش­ها مدعی هستند به ویژه در سال­‌های اول اجرای قانون، نتوانستند این مالیات را از خریداران كه من و شما هستیم، دریافت كنند.