برنامه "گفت و گوی فرهنگی" رادیو گفت و گو با موضوع فرهنگ قانون مداری مردم در روابط اجتماعی و با حضور دكتر هادی عظیمی عضو هیئت علمی و مدیر سابق فرهنگی دانشگاه شهید بهشتی روانه آنتن شد.

عظیمی در ابتدای این برنامه اظهار كرد: اولین قانونگذار عالم هستی خداوند متعال است و همه پیامبران الهی نیز برای قانون مدار كردن جهان هستی مبعوث شدند.

وی نقطه مقابل "قانون مداری" را "قانون گریزی" و بی توجهی به قانون عنوان كرد و گفت: در حالت "قانون مداری" یعنی انسانها قوانین موجود در جامعه خود را رعایت كنند و به آن ها پایبند باشند، "قانون پذیری" نیز به معنای پذیرش قوانین حاكم بر جامعه است برعكس حالت "قانون گریزی" كه افراد از قوانین خبر دارند اما به دلیل اینكه نیازها و منافع آنها با قوانین جامعه محدود می شوند لذا قانون را پایمال كرده و یا آن را دور می زنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی خاطرنشان كرد: گاهی افراد به خاطر عدم آگاهی های لازم در جامعه به قانون توجهی ندارند، ما در برخی موارد شاهدیم یك فرد از حقوق و قوانین معطوف به حقوق خود هیچ اطلاعی ندارد كه در این صورت می توان گفت این فرد نه قانون گریز است و نه قانون پذیر.

عظیمی همچنین با طرح این سوال كه آیا قانون به خودی خود می تواند حافظ یا نافی حقوق مردم باشد یا خیر؟ گفت: پایمال شدن حقوق مردم بر حسب تعاریف قانونی ناشی از زیر پا گذاشتن قانون است كه این زیرپا گذاشتن قانون گاهی اوقات به عنوان قانون گریزی و گاهی اوقات دورزدن قانون و گاهی هم استفاده از خود قانون علیه قانون محسوب می شود.

وی با اشاره به ویژگی های ضروری و لازم برای قوانینی كه وضع می شوند مطرح كرد: در نظر گرفتن شاخص های تاریخی و جغرافیایی جامعه، توجه به مسائل سیاسی و نوع حكومت و توجه به سوابق فرهنگی و تمدن در وضع قوانین بسیار ضروری اند.

مدیر سابق فرهنگی دانشگاه شهید بهشتی همچنین فراگیر بودن و شفافیت را از دیگر ویژگی های ضروری در قوانین برشمرد و گفت: یكی از افتخارات نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران این است كه قانون اساسی ما به همه ادیان و اقلیت های دینی در كشورمان توجه دارد تا بر اساس شریعت خودشان با آنها رفتار شود.

عظیمی با بیان اینكه وضع قوانین غیرشفاف مانع نهادینه شدن فرهنگ قانون مداری مردم در جامعه است افزود: برخی قوانین وضع شده بسیار آرمان گرایانه و زیبا هستند اما در واقع اقتضائات زمانی و مكانی در آنها رعایت نشده و لذا قابلیت اجرایی هم پیدا نمی كنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در بخش دیگر اظهارات خود مطرح كرد: اگر مبنای هندسی مهندسی فرهنگی را به هم بزنیم باید منتظر غیرهمگرایی و ناهمنوایی ها و ناهنجاری ها از جمله قانون گریزی افراد جامعه باشیم.

وی با بیان اینكه خاستگاه قانون مداری در خانواده و از بدو تولد است گفت: مردم در مقابل كنترل واكنش نشان می دهند اما اگر همین كنترل به تنظیم رفتار تبدیل شود و ارزشها و چالش های جامعه نیز تبیین و درونی سازی شوند رفتارهای ناهنجار هم به رفتارهای هنجار تبدیل خواهند شد.

عظیمی با اشاره به سه هدف اصلی از قانون مداری در جامعه گفت: تقیّد و ایجاد محدودیت در اختیارات و حقوق فرمانروایان و حاكمان برای رعایت حقوق مردم، آگاهی مردم از منافع قانونی خود و رفع ابهام از چگونگی روابط حقوقی در جامعه به ویژه روابط مردم با حكومت و همچنین دخالت دادن اكثریت مردم در اثبات یا رد قوانین و احكام اجتماعی سه هدف اصلی قانون مداری در جامعه محسوب می شوند.