بی توجهی به ضوابط معماری و شهرسازی و مغایرت نحوه ساخت وساز برخی سازه های بزرگ تجاری و مسكونی با آئین نامه های اجرایی در كلانشهرها موجب شده است تا وزارت راه و شهرسازی پرونده صدها تخلف صورت گرفته در این زمینه را به دستگاه قضایی ارجاع دهد.
این مطلب در گفتگوی دیروز دكترمحمد شكرچی زاده رئیس مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی و دكتر غزال راهب معاون این مركز با خبرنگاران اعلام شد.
به گفته شكرچی زاده، متأسفانه برخی تحقیقات و پژوهش های صورت گرفته از سوی این مركز در مراحل برنامه ریزی یا اجرای نوسازی بافت فرسوده شهرها مورد كم توجهی قرار می گیرد و حضور كارشناسان این مركز در مراحل تصمیم گیری این طرح كم رنگ بوده است كه این نقص به ستاد وزارت راه و شهرسازی و نحوه ارتباط آن با مركز باز می گردد.
وی گفت: تلاش های صورت گرفته برای ارتقای نظام ساخت وساز در كشور و تدوین و اجرای مقررات ملی ساختمان یا آئین نامه 2800 موجب مقاومت ساختمان های جدید در برابر مخاطرات محیطی شده است.
رئیس مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی ادامه داد: در حالی كه 12 سال پیش زلزله 2ر6 ریشتری شهرستان بم دهها هزار كشته برجای گذاشت، افزایش مقاومت ساختمان‌ها و ارتقای ساخت و ساز به ویژه در مناطق روستایی موجب شد تا در زلزله 3ر7 ریشتری پارسال كرمانشاه تلفات بسیار كمتری داشته باشیم و خوشبختانه در زلزله پریشب قصر شیرین و سرپل ذهاب هیچ تلفات انسانی نداشتیم.
وی افزود: از پارسال تاكنون حداقل 300 پس لرزه شدید كه بزرگای برخی از آنها بیشتر از 6 ریشتر است، در استان كرمانشاه به ثبت رسیده و حتی برخی بر این نظرند كه زلزله پریشب هم به گونه ای پس لرزه زلزله پارسال بوده است.
نامبرده گفت: بیش از 80 درصد از پهنه كشورما در نقاط زلزله خیز قرار دارد و ضروری است تا هنگام ساخت واحدهای مسكونی، تجاری و خدماتی، راه ها و مجموعه های بزرگ تمامی ضوابط و دستورالعمل های ساخت و ساز را رعایت كنیم.
وی از ثبت شتاب ثقل 4ر0 در زلزله اخیر سرپل ذهاب و همچنین 1ر0 در گیلانغرب توسط دستگاه‌های شتاب نگار مركز تحقیقات در مناطق زلزله زده كرمانشاه خبر داد و افزود:با توجه به اینكه حدود 90 روستا با حدود 15 هزار نفر جمعیت در مركز كانونی زلزله قرار دارد، خوشبختانه خانه های روستایی كه بازسازی شده‌اند، از زلزله آسیب جدی ندیدند.
شكرچی زاده گفت: تحقیقات نشان می دهد كه برخی سازه های جدید در كلانشهرها و مراكز پرجمعیت بر اثر مكان یابی غلط استقرار، استفاده از مصالح نامرغوب یا عدم رعایت مقررات ساخت وساز دارای مقاومت كمی هستندكه باید برای این قبیل واحدها به سرعت تصمیم گیری كرد.
وی ادامه داد: كارگروه تعیین اولویت های بخش مسكن در دوره مدیریتی جدید وزارت راه و شهرسازی پیشنهادهایی از قبیل افزایش سقف تسهیلات مسكن برای كمك به خانه دار شدن مردم ارائه كرده كه تصویب آن نیازمند موافقت بانك مسكن، بانك مركزی و شورای پول و اعتبار است.
به گفته رئیس مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی، برای افزایش سقف تسهیلات مسكن ناگزیر به افزایش سرمایه بانك مسكن هستیم.
وی در ادامه این گفتگو با اشاره به مخاطرات محیطی برای طرح های شهرسازی و همچنین با تاكید بر اینكه بر خلاف حركات زلزله، پیش بینی فعالیت‌های آتشفشانی با استفاده از ابزارهای علمی امكانپذیر است، گفت: بر این اساس لازم است تا با همكاری دستگاه‌های مختلف سامانه‌ای برای رصد آتشفشان دماوند ایجاد شود.
شكرچی زاده با تاكید بر اینكه مخاطرات آتشفشان دماوند با استفاده از دانش و فناوری قابل اجرا است، گفت: با استفاده از ابزارهای علمی می‌توان تا حدودی مخاطرات فعالیت آتشفشان را كاهش داد.
وی با اشاره به مخاطرات ناشی از زلزله تاكید كرد: در پیش نشانگرهای زلزله هر چند كه امروزه استفاده می‌شود، ولی قابلیت اطمینان كمی دارد. چرا كه تنها تا چند ثانیه قبل از وقوع زلزله می‌توان هشدار داد، ولی در مخاطرات آتشفشان این امكان وجود دارد كه هشدار به موقع صادر كرد.
به گفته رئیس مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی ، در صورتی‌كه پایش مناسبی از فعالیت آتشفشان صورت گیرد، می‌توان یكی دو روز قبل از فوران اصلی مردم را نسبت به مخاطرات آن آگاه كرد و تلفات ناشی از آن را كاهش داد.
وی با بیان اینكه در حال حاضر دانش كافی و دستگاه‌های مورد نیاز برای پایش آتشفشان دماوند در كشور وجود دارد، تاكید كرد: از این رو جفا است كه نتوانیم میان دستگاه‌های متولی هماهنگی ایجاد كنیم و از خسارات ناشی از آن بكاهیم.
دكتر شكرچی زاده با اشاره به برگزاری جلسات تخصصی پایش آتشفشان دماوند، اظهار داشت: در نشست قبلی مقرر شد تا دستورالعملی برای تصویب در كمیسیون زیربنایی دولت تهیه شود و من هم در این جلسه پیشنهاد می‌كنم كه برای پایش این آتشفشان دو سناریو در پیش رو داریم.
وی سناریوی اول را استفاده از امكانات موجود برای پایش آتشفشان دماوند اعلام كرد و ادامه داد: دستگاه‌های مختلف باید با استفاده از ابزارهای رصدی موجود بتوانند ایستگاه‌هایی را برای پایش فعالیت‌های آتشفشان دماوند ایجاد كنند. بر این اساس تلاش می‌شود كه تا پایان سال یك سامانه برای این منظور مستقر شود.
رئیس مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی سناریوی دوم را همكاری از طریق كمیسیون زیربنایی دولت خواند و گفت: بر این اساس لازم است تا درخواست‌های همكاری در این زمینه اعلام شود تا با مصوبه این كمیسیون برنامه‌های خود را در این حوزه اجرایی كنیم.
وی در مورد فرجام واحدهای مسكونی مهر گفت:طبق اهداف و برنامه های مشخص شده برای وزارت راه وشهرسازی، تا پایان برنامه ششم توسعه باید 400 هزار واحد باقی مانده مسكن مهر تعیین تكلیف شده و این پروژه به پایان برسد.
شكرچی زاده با اشاره به اینكه تمركز بر بافت های ناكارآمد و اجرای طرح های مشخص شده در این بخش بصورت سالانه از دیگر اهداف تعیین شده است، افزود: برخی از واحدهای مسكن مهر دارای مشكل قضایی، اقتصادی، زیرساختی هستند یا درمحل نامناسبی ساخته شده است كه همه آنها باید در زمان مشخص تعیین تكلیف شود.
وی رعایت استاندارهای موجود در بخش مسكن را سبب طولانی شدن عمر ساختمان ها تا 50 سال دانست و گفت: از مجموع 22 استاندارد موجود در ساختمان هم اكنون 60 تا 70 درصد بخش ساختمان سازی و 10 تا 15 درصد استانداردهای بخش بهینه سازی انرژی و صوت رعایت می شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: ارزان بودن قیمت انرژی و ناآگاهی مهندسین از علم معماری سبب رعایت نشدن مبحث 19 در بخش ساختمان شده است
دكتر غزال راهب معاون مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی هم به خبرنگاران گفت: در تحلیل ارزیابی اجمالی كه اخیراً پیرامون پرونده مسكن مهر صورت گرفت، به این طرح به عنوان یك فرصت برای تأمین مسكن دهك های كم‌درآمد نگاه شد. اما متأسفانه در بخش شهرسازی و نحوه اجرای این طرح شاهد عدم هماهنگی با طرح های بالادستی و نحوه قرارگیری طرح در خارج از محدوده های شهری هستیم .
به گفته وی، اجرای برخی از طرح های مسكن مهر منجر به توسعه خط شهر به سمت نواحی پیرامونی شده و مشكلات دیگری را ایجاد كرده است. همچنین نحوه ساخت برخی از این پروژه ها با استانداردهای ساخت و ساز فاصله زیادی دارد كه مشكلات دیگری برای تأمین مسكن قابل اطمینان دهك های كم درآمد به وجود آورده است.
دكتر راهب ادامه داد: حتی در ایجاد برخی تأسیسات روبنایی مسكن مهر مشكلاتی وجود دارد كه با الگوهای طراحی شده اولیه تفاوت دارد. به عنوان مثال شاهد تفاوت جدی میان سرانه مراكز آموزشی، بهداشتی، انتظامی و درمانی احداث شده در مسكن مهر با الگوهای اولیه هستیم و به همین دلیل طرح های به بهره برداری رسیده با كمبود شدید این قبیل تأسیسات روبرو هستند.
وی افزود: در بخش شهرسازی هم شاهد مغایرت های متعدد طرح‌های در دست اجرا با طرح های جامع و تفصیلی برخی كلانشهرها هستیم كه از طریق شورای عالی معماری و شهرسازی گزارش این قبیل مغایرت را برای دستگاه قضایی ارسال كرده ایم تا از ادامه ساخت برخی برج‌های بلندمرتبه و ابنیه مغایر با اصول شهرسازی جلوگیری شود.
معاون مركز تحقیقات راه، مسكن و شهرسازی تعدد این مغایرت ها را ناشی از نهادینه نبودن نظام پایش و ارزیابی شهرسازی در كشور دانست و گفت: ناهنجاری هایی درزمینه عدم رعایت نقشه، طرح جامع و طرح تفصیلی ساختمان های بلندمرتبه كلانشهرها به چشم می خورد كه اغلب با استفاده از خلأهای موجود در زمان تصویب طرح ها به وجود آمده اند.
