بازدید: دولت حافظ حقوق معنوی پدید آورندگانی است كه مدعی هستند

بازرس عالی و قانونی اتحادیه ناشران گفت: اگر حقوق معنوی اثری نقض شود ورثه آن صاحب اثر می توانند شكایت كنند و بعد از 50 سال حاكمیت حافظ حقوق معنوی پدیدآورندگان است.

1397/10/27
|
08:34

به گزارش خبرگزاری مهر ، برنامه گفتگوی فرهنگی با موضوع تالیف یا اقتباس، بررسی چالش های پیش روی اقتباس در فرهنگ و هنر با حضور سید عباس حسینی نیك بازرس عالی و قانونی اتحادیه ناشران از آنتن رادیو گفتگو پخش شد.

حسینی نیك در این برنامه گفت: به طور كلی یك اثر ادبی و هنری كه مورد حمایت قانون قرار می گیرد، اصولا اثری اصلی و اصیل است. یعنی اثری است كه توسط پدید آورنده خلق می شود كه مبدا خلقش همان تالیف یا خلق اثر است. انجام اثر اشتقاقی، غیر قانونی نیست. اقتباس یا تلخیص یا حاشیه زدن بر یك كتاب یا شرح یك كتاب، همگی آثار اشتقاقی می باشند و قانونی هستند ولی دارای یك شرط هستند و آن این است كه حقوق پدیدآورنده اصلی رعایت شود.

وی افزود: حقوق مالكیت ادبی و هنری یا حقوق آفرینش های فكری شامل دو حق مادی و معنوی مهم هستند. در مالیكت فكری، حقوق مادی دارای دوخصوصیت مهم است اول اینكه قابلیت واگذاری وجود دارد و دوم اینكه دائمی نیست یعنی از زمانی كه یك اثر منتشر یا تالیف می شود تا یك مدت زمانی حمایت می شود. آثار مكتوب عموما تا 50 سال بعد از فوت پدید آورنده حمایت می شوند. آثار سینمایی و عكاسی تا 30 سال بعد از عرضه یا اكران آن ها حمایت می شوند و بعد از این مدت، حقوق مادی آن ها آزاد می شود.

مدیر مسئول انجمن ناشران دانشگاهی ادامه داد: دولت حافظ حقوق معنوی پدید آورندگانی است كه مدعی العموم هستند. حقوق معنوی اگر نقض شود ورثه آن صاحب اثر می توانند شكایت كنند و بعد از 50 سال حاكمیت حافظ حقوق معنوی پدیدآورندگان است. بنابراین چنانچه از كتاب حافظ شعری حذف شود یا تغییری پیدا كند، وزارت ارشاد به عنوان نماینده دولت می تواند مانع شود ولی شاكی خصوصی وجود ندارد.

حسینی نیك در بخشی از این گفتگو گفت: حقوق معنوی قابل واگذاری نیست و دائمی است، یعنی نمی شود كتابی را نویسنده ای به سفارش فرد دیگری بنویسد و آن فرد با دادن حق و حقوق نویسنده، كتاب را به نام خودش انتشار دهد. این خلاف قانون است و حتی اگر توافقی هم شده باشد و بعدا پدید آورنده مدعی باشد حق با وی است البته با جبران خسارت.

مدیر انتشارات مجد در ادامه گفت: صلاحیت اعمال حقوق مالكیت ادبی و هنری، صلاحیت سرزمینی است. صلاحیت ها یا شخصی است و یا سرزمینی. در صلاحیت شخصی، فرد در هركجای دنیا كه تخلفی را انجام دهد در برابر آن مسئول است ولی در صلاحیت سرزمینی، داخل محدوده جغرافیایی مثلا ایران اگر تخلفی انجام شود بر اساس قوانین جمهوری اسلامی رسیدگی می شود. صلاحیت حقوق مالكیت ادبی و هنری، سرزمینی است. در ماده 22 قانون حمایت از حقوق مولفان و منصفان و هنرمندان مصوب سال 48، حقوق مادی آثاری مورد حمایت است كه برای نخستین بار در داخل ایران منتشر شده باشند. بنابراین فیلم های سینمایی هم چنانچه برای اولین بار خارج از ایران منتشر و اكران شده باشند، تبعا در داخل، اكران حقوق مادی شان از ابتدا قابل حمایت نیست. همچنین حقوق معنوی پدید آورندگان آن فیلم های سینمایی علل ابد در همه جای دنیا و برای همیشه قابل حمایت است و كسی حق ندارد فیلم های سینمایی را حتی اگر 100 یا 200 سال پیش هم تولید شده باشند، حقوق معنوی نقض شود.

وی افزود: از انواع حقوق معنوی دو نوع حق را قانونگذار در كشور پذیرفته، حق سرپرستی و حق تمامیت. در حق سرپرستی، پدیدآورندگان حق دارند كه نامشان در آثارشان بدون تغییر حفظ شود كه بعضا در كتاب ها یا فیلم ها اسم بعضی از كارگردانان را در كنار پدیدآورندگان اضافه می كنند، تخلف است و نباید در كنار اسم پدید آورنده چیزی اضافه شود. در تمامیت، پدید آورنده بر همه مباحثی كه می نویسد سلطنت دارد و كسی حق ندارد كه مباحثی از آن كتاب یا بخش هایی از آن فیلم را كم كند. وقتی یك اثر فكری می خواهد منتشر یا پخش شود، یك سری حقوق پیشینی و یك سری حقوق پسینی بر آن مترتب است. حقوق پیشینی آن بین ناشر و پدید آورنده است كه همین حقوق مالكیت ادبی و هنری است كه باید رعایت شود. یك حقوق پسینی نیز بین ناشر و دولت است كه هر اثری قابل انتشار نیست بنابراین حاكمیت می تواند آن را متوقف كند.

حسینی نیك در پایان گفت: چنانچه وزارت ارشاد متذكر شود كه بخشی از اثر حذف شود و پدیدآورنده نپذیرد، قابل انتشار نیست و اگر منتشر كرد، تخلف است.

دسترسی سریع