میز گرد ابعاد پیوستن به افایتیاف و نسبت آن با نظام تحریمهای جدید آمریكا علیه ایران و پیششرطهای اروپا با حضور چند تن از كارشناسان مسائل سیاسی در رادیو گفتگو منتشر شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، برنامه رادیویی "گفتوگوی سیاسی" با موضوع بررسی و تحلیل ابعاد پیوستن به افایتیاف و نسبت آن با نظام تحریمهای جدید آمریكا علیه ایران و پیششرطهای اروپا، با حضور عبدالله عبداللهی، سردبیر خبرگزاری تسنیم، جلال برزگر كارشناس و روزنامهنگار و مهدی بختیاری مدیركل سیاسی خبرگزاری تسنیم از شبكه رادیو گفتوگو (از محل خبرگزاری تسنیم) پخش شد.
* عبداللهی: FATF را باید كنار برجام دید
عبدالله عبداللهی در این میزگرد عنوان كرد: درباره موضوع FATF باید به چند نكته اشاره كرد، علت اینكه مدت زیادی تصمیمگیری درباره پیوستن به این كنوانسیون طول كشیده، بهدلیل خود FATF نیست بلكه مسئله نظام جمعبندی درباره سیاست جمهوری اسلامی است، مشكل ما درباره خوبی یا بدی FATF نیست، اگرچه بهنظر میآید جمعبندی در این حوزه وجود دارد، اما متأسفانه ما در حوزه سیاست هنوز به یك جمعبندی نرسیدیم، هنوز به یك اجماع سیاسی نرسیدیم نه اجماع فنی درباره FATF.
وی افزود: چون درباره این موضوع به اجماع نرسیدیم، مشكلاتی وجود دارد. متأسفانه پیشفرضهایی از سوی دولتمردان وجود دارد و چون این پیشفرضها حل نشده است، بهنظرم جمهوری اسلامی هنوز نتوانسته تصمیمگیری خودش را به جمعبندی برساند، مبنی بر اینكه FATF نمیتواند گرهی از مشكلات ما را حل كند و این تصمیم را با اجماع كامل به جامعه اعلام كند. میان بحث با كارشناسان سؤالی مطرح شد كه؛ آیا برجام و FATF با هم شباهتها یا همگونیهایی دارند یا خیر؟
سردبیر خبرگزاری تسنیم ادامه داد: بهنظرم میتوان بهطور قطع برجام و FATF را به هم گره زد یا كنار هم ببینیم. درباره بحث FATF یكسری سؤالات وجود دارد، از جمله اینكه؛ پیوستن به FATF میتواند مشكلات بانكی ما را حل كند؟ بانكهای ما باید همه اطلاعات را به FATF بدهند، آیا باید بعد از پیوستن حزبالله را تحریم كنیم؟ پاسخ به این پرسشها نیاز به یك بحث فنی درباره FATF دارد. اما بهنظرم مشكل باز هم در اینجا نیست، مشكلی كه در برجام برای ما ایجاد شد، عدم فهم راهبردهای استراتژیك خودمان و آمریكا و متحدانش بود بهعبارتی مشكل شدیدی در فهم راهبرد پیدا كردیم تا چند سال طول بكشد تا دریابیم از طریق برجام گرهی از مشكلات كشور باز نخواهد شد.
عبداللهی گفت: تصور میكنید جمهوری اسلامی درباره برجام سال 92 به جمعبندی نرسیده بود؟ مقام معظم رهبری از اوایل سال 92 بارها در سخنانی اعلام كردند كه برجام راه برونرفت از مشكلات كشور نیست و برجام به نتیجه نمیرسد و مذاكره با آمریكا مشكلی را حل نمیكند و این مذاكره دشمنی آمریكا را با ما كم نمیكند بلكه این مذاكره مشكلساز هم خواهد شد، لذا همین طور كه از سخنان رهبری پیداست، جمهوری اسلامی درباره برجام پیش از حواشی آن و خروج ترامپ جمعبندی داشت. اگر عقل نظام جمهوریاسلامی را مقام معظم رهبری بدانیم، با دنبال كردن سخنانشان در خواهیم یافت كه نظام درباره برجام هم جمعبندی واقعبینانه و هوشیارانه داشت.
وی افزود: اما نظام جمهوری اسلامی اجازه داد كه این تجربه به دست بیاید تا این فهم در سیاسیون نظام شكل بگیرد كه؛ مذاكرات هستهای به ما كمك یا مساعدتی میكند یا خیر؟ در این میان نكته كمترگفتهای درباره برجام و FATF وجود دارد، در پایان بهار 91 دو نفر مسئول مذاكرات محرمانه با جمهوری اسلامی هستند، نخست جك سالیوان كه دست راست هیلاری كلینتون و نابغه سیاست خارجی بود و نفر دوم تالوار كه هیچ ربطی به بحث هستهای نداشت و تخصصش ایرانشناسی بود و سال 2000 به ایران سفر كرده است و بعد از سفر به ایران، جمعبندی تالوار درباره جمهوری اسلامی این است كه "نمیتوانید جمهوری اسلامی را مجبور به تغییر رفتار یا مهار كنید مگر اینكه از طریق قراردادهای بینالمللی نظام را در چارچوب قرار دهید"، و بعد از این سخن، نفرات بعدی كه بهعنوان مسئول در مذاكرات هستهای وارد شدند نیز بر این نظر پای فشردند كه "جمهوری اسلامی از طریق جنگ و حربه تهدید قابل كنترل نیست بلكه طی مذاكرات، جمهوری اسلامی را در قراردادهای بینالمللی وارد كنید"، این شیوه تا پایان دوره بوش پیگیری شد.
* برزگر: FATF ابزاری برای دورزدن تحریمها
جلال برزگر كارشناس مسائل سیاسی نیز در این برنامه اظهار داشت: برجام و FATF بهلحاظ ماهیت شبیه یكدیگر نیستند اما بر همدیگر تأثیرگذارند. از سویی نام FATF قدری نام پرطمطراق است و غلطانداز، برخی میگویند "وای چه اسم ترسناكی!"، بهتر است بگوییم گروه ویژه اقدام مالی یا نهاد مقابله با جرایم مالی سال 1989 تشكیل شده با سازمانها و جزایری كه عضو آن هستند بیش از 193 ملل متحد عضو دارد، یعنی تقریباً 204 عضو دارد و از كشورها دو سؤال اساسی میپرسد؛ آیا در قوانینتان قانون مبارزه با پولشویی دارید یا خیر؟ همچنین؛ قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم دارید یا خیر؟
وی افزود: اما چون ما تحریم هستیم و در شرایط ویژهای قرار داریم، پیوستن به كنوانسیونهایبینالمللی با تأخیر و احتیاط بیشتری صورت میگیرد، حال اینكه 32 كشور از جمله كوبا، سوریه، میانمار، روسیه و چین درجات مختلف تحریم را از سوی آمریكا متحمل شدند، اما همه این 32 كشور بهنوعی مشغول دور زدن تحریم هستند و هیچ كدام از این كشورها تا به حال نهتنها پیوستن به FATF را مانع دور زدن تحریمها ندانستند، بلكه آن را ابزاری در دور زدن تحریمها كنار دیگر ابزارها میدانند، لذا این سخن كه بگوییم "FATF خوب است اما چون ما در دوران تحریم هستیم، نمیتوانیم به آن بپیوندیم"، سخن درستی نیست یا بهقول برخی از دوستان مخالف "با FATF قفلی بر دیگر قفلها بیفراییم"، سخن عاقلانهای نیست.
كارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: وضعیت ما در سیستم بانكی و مالی بهدلیل تحریمهای یكجانبه آمریكا و فشاری كه به كل دنیا میآورد، خیلی بد است. اما همین الآن بانكهای ایرانی در اروپا فعال هستند و با همین گروه ویژه اقدام مالی كار میكنند، بهعبارتی ما در رویكرد فعلی با FATF كار میكنیم اما ویترین آن را خراب كردیم و میگوییم "ما قانون FATF را تصویب نكردیم و خود را در زمره كشورهایی مثل كنگو قرار میدهیم".
جلال برزگر گفت: آیا با FATF مشكلی از اقتصاد ما حل میشود یا خیر؟ این سؤال بهنظرم بهطور اساسی غلط است یا آنقدر پیشپاافتاده است كه جای شرح ندارد. درست مثل این میماند كه بگوییم اگر شما خوب درس بخوانید كشاورزی ایران پیشرفت میكند؟ یكی از الزامات پیشرفت كشاورزی خوب درس خواندن بچهها در این رشته است اما این دلیل نمیشود، وقتی در این رشته تحصیل كردید، دشمنیهای آمریكا را هم در نظر بگیرید. اگر كار با استانداردهای جهانی مثل همین گروه ویژه اقدام مالی و عضو شدن در اینترپل یا هر نهاد بینالمللی دیگر امتیاز دادن به غرب است در FATF نیز كار با استانداردهای جهانی نیز امتیاز دادن به غرب است. اگر این نوع همكاریها فنی است، FATF نیز فنی است اما اگر فنی سیاسی است، FATF نیز فنی سیاسی بهشمار میآید.
وی اضافه كرد: خود مسئولان FATF شگفتزده هستند كه این گروه ویژه اقدام مالی در جمهوریاسلامی تیتر نخست است، در هیچ جای دنیا با FATF چنین برخوردی نشده و ما دائم تكرار میكنیم "ما استثنایی هستیم و به این استثنایی بودن تأكید میكنیم" بعد به خودمان گل میزنیم به آن افتخار هم میكنیم. پس از 11 سپتامبر پرواز هواپیما دارای یكسری قواعد خاص شد، پرواز پول نیز قواعد و مقرراتی دارد كه هر روز نیز دشوارتر میشود، شما میتوانید داخل این پرواز نیایید. شما میتوانید برای بهبود اوضاع هر كاری میخواهید بكنید وقتی حتی پیمانهای دوجانبه مالی را نیز ذیل FATF تعریف میكنند، لذا هر كاری كه بكنیم آخر سر به FATF برمیگردیم.
* بختیاری: FATF باید فارغ از نگاه سیاستزده بررسی شود
در این برنامه همچنین مهدی بختیاری مدیركل سیاسی تسنیم اظهار داشت: تصور میكنم مهمترین موضوع در بحث بررسی FATF و تأثیر آن بر مشكلاتی كه در كشور ماست در این است كه دو طرف موضوع كه مقابل هم صفآرایی كردند فارغ از هر گونه دیدگاه سیاسی به این موضوع بپردازند، چون FATF و موضوعاتی نظیر آن با سرنوشت یك ملت در ارتباط است و تا سالها و نسلهای بعد میتواند تأثیرگذار باشد. فكر میكنم با توجه به تجربیاتی كه كشور در سالهای اخیر با آن روبهرو بوده كه آخرین آن بحث برجام است و موضوع FATF نیز یك موضوع بسیار مهم و حیاتی است، نیاز دارد كه مسئولان امر علاوه بر اینكه نگاه جامعی به موضوع داشته باشند، قدری نگاه بدبینانه به كشورهای طرف موضوع كه مقابل ما هستند، داشته باشند.
وی افزود: هنوز تجربه برجام پیش چشم ماست كه علیرغم همه تلاشهایی كه شد و بالاخره چند سال تلاش مستمر بود و كشور ما نیز به همه آن چیزهایی كه متعهد بود، عمل كرد اما طرف مقابل بهراحتی این موضوعات را زیر پا گذاشت، لذا فكر میكنم موضوعاتی مانند FATF اگرچه نیاز است كه خیلی سریعتر و جامع به آن نگریسته شود، اما این عجلهها و كارشكنیهایی كه از طیفهای مختلف صورت میگیرد، باید كنار گذاشته و اجازه داده شود كه مسئولان در تشخیص مصلحت نظام، مجلس، دولت و هر نهادی كه تصمیمگیر است با یك فراغبال و دست پر موضوع را بررسی كنند و به نتیجه برسانند.
مدیركل سیاسی خبرگزاری تسنیم ادامه داد: به تاریخچه FATF نگاه میكردم كه از كجا شروع شد تا به اینجا رسید. بالاخره این موضوع در مقاطع مختلف چندبار تغییر پیدا كرد و چند فاكتور به آن اضافه شد، زیرا این فاكتورها قدری درباره كشور ما ایجاد نگرانی میكند. درست است كه شاید تبعات خیلی خوبی نیز برای همه كشورها داشته باشد، اما به هر حال نگرانیهایی را ایجاد میكند، زیرا ما درباره جمهوریاسلامی صحبت میكنیم نه درباره كشوری مانند سوئد و سوئیس كه چالشهایی را در مجامع بینالمللی ندارند.
مهدی بختیاری گفت: لذا مسئولان و تصمیمگیران كشور ما باید فارغ از بحثهای سیاسی و ژورنالیستی كه ممكن است در جامعه مطرح باشد، به این موضوع بپردازند و از طرف دیگر رسانهها و افراد تأثیرگذار باید به این فضا كمك كنند تا فضای مناسبی برای تصمیمگیری درباره FATF فراهم شود. متأسفانه فضای كشور ما خیلی سیاستزده است و اگرچه درباره FATF قدری مرتبط با فضای سیاسی است اما حتی در موضوعات اجتماعی و ورزشی نیز با نگاه سیاستزده به آن پرداخته میشود. اما درباره زمان پاسخگویی به موضوع FATF نمیتوانم اظهارنظر كنم چون من جزء بررسیكنندگان موضوع نیستم.
وی افزود: اما باید به این نكته هم اشاره كنم در سالهایی كه بررسی پیوستن به FATF طول كشیده، ما باید داخل كشور یكسری موضوعات و پارامترها را بهصورت موازی در بحث شفافیت و سایر مسائل پیش میبردیم در حالی كه ما هنوز جزء كشورهایی هستیم كه در آن فرار مالیاتی زیاد است و وضع قوانین برای رفع چنین مشكلاتی در دست خودمان بود و احتیاجی به مجامع بینالمللی نبود، اما بهطور كلی وقتی به موضوعی با دیده سیاسی نگریسته میشود، بهطور قطع زمان بیشتری درباره نظر دادن به آن طول خواهد كشید، لذا زمان زیادی كه در بررسی و اظهارنظر به FATF صرف شده بهدلیل مسائلی است كه اشاره كردم ضمن اینكه تجربیات گذشته نیز بیتأثیر نیست.