عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در برنامه سوفیا گفت: وقتی انسان با سختی و دشواری روبرو می شود، حس تهی شدن دارد. ابتدا قلب او كه مركز وجود اوست.
به گزارش خبرگزاری مهر، سیدجواد میری، استاد جامعه شناسی و ادیان در برنامه فلسفی معرفتی «سوفیا» رادیو گفت وگو در رابطه با راهكار عرفانیِ مواجهه با غم‌ها گفت: وقتی انسان با سختی و دشواری روبرو می‌شود، حس تهی شدن دارد. ابتدا قلب او كه مركز وجود اوست، احساس خالی شدن می‌كند. در حدیث قدسی آمده است خداوند در هیچ كجا جای نمی‌گیرد؛ مگر قلب انسان مومنی كه از ایمان پر شده است.
وی گفت: رابطه ذكر و اطمینان قلب در دین اسلام مورد اشاره قرار گرفته است. نقطه قرار انسان در هستی كجاست؟ انسان چگونه تلاش كند تا خود را در سختی‌ها نبازد یا گم نكند؟ وقتی از ذكر سخن می‌گوییم، عهد اولیه با خداوند باید به یاد انسان بیاید. این ذكر ندایی می‌دهد تا انسان به فطرت اولیه خویش باز گردد. یعنی انسانی كه جامعه پذیر شده و نظامات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی كشورش بر او غالب گشته و رنگ و لعاب عصر و دوره خود را می‌گیرد.
این عضو پژوهشگاه علوم انسانی از جایگزین شدن فطرت ثانوی به جای فطرت نخستین انسان بیم داد و گفت: ذكر در این میان به انسان یادآور می‌شود كه با وجود فرهنگ و اجتماعی كه در آن می زیید، اما این انسان مسافر ابدیت است و این نقطه ابدی، الله و ساحت كامل وجود است. این مراقبه به انسان یادآور می‌شود كه در مقابل بسیاری دشواری‌ها بایستی همبستگی وجودی خود را حفظ كند و بر مشكلات فائق آید.
غلامرضا جلالی، عضو هیئت علمی مجمع علمی حكمت اسلامی در مصاحبه با این برنامه شبانگاهی با اشاره به عرفان نجم الدین كبری گفت: از ویژگی‌های ایشان تربیت افرادی با ساحات تاثیر گذار است.
آثار بسیاری از ایشان دردست نیست و هرآنچه مانده، به روش‌های سیر و سلوك اشاره دارد و این سلوك شكلی اجتهادی دارد. این نوع عرفان زائیده اجتهاد اكبر –دوری محض از تقلید- است. بر اساس دست نوشته‌های به یادگار مانده از نجم الدین كبری، سرنوشت و توحید حیات و آفرینش به ذات اكبر باز می‌گردد. او همچنین اشاره دارد هر آنچه نگاشته از قلب او سرچشمه گرفته و از صحیفه خاطر او برگرفته شده است.
این استاد فلسفه اضافه كرد: پایان حیات آدمی انسان را به سمت تحولات عالم اخری هدایت می‌كند و این دنیا هیچ چیز خاصی نیست؛ مگر راهی برای ورود به جهان غیب. در نتیجه با نزدیك شدن به مرگ، از تمامیت انسان كاسته شده و او را به فرزانگی می‌كشاند.
جلالی افزود: انسان گاه در برابر حوادث مرگبار خود را بسیار كوچك می‌پندارد اما نباید از این مرگ، واهمه داشت و در عوض باید به واقعیات حیات نظر كرد. اما چگونه؟ بشری كه وارد عرصه سخت بیماری می‌شود، چطور باید خود را با ماهیت درونی حیات مشغول سازد؟ جلالی در اینباره تاكید كرد زندگی بشر نباید با "شایدها" و "امیدها" گره بخورد. بنابراین كسی كه همواره امیدوار است تا به زودی رخدادی موافق نظر او پیش آید، حقیقتِ زندگی را درك نمی‌كند.
در ادامه قادر فاضلی، استاد حوزه علمیه قم سخنان دیگر مهمان برنامه را چنین پی گرفت: وضعیت ویروس كرونا بی شباهت با بلایای مغول در زندگی ایرانیان نیست.
وی كه در این برنامه به بررسی دستاوردهای عرفان در مواجهه با مصیبت‌ها پرداخت، به كلامی از "نجم الدین كبری" در زمان قرآن سوزی اشاره كرد و گفت: وقتی خبر سوزاندن قرآن‌ها را به او رسانیدند، نجم الدین كبری فرمود: باد بی نیازی خدا وزیدن گرفته است. یعنی شما تا امروز تصور می‌كردید اگر این ادعیه و نمازها نباشد، گویی خداییِ خداوند دچار خدشه می‌شود؛ حال می‌بینید مصادیق جلوی چشمتان تخریب شده و خداوند باز هم به خدایی خود مشغول است.
فاضلی این حكایت را حاوی درس‌های بسیاری برای دوران امروز ما دانست و افزود: در دوران مدرن یك ویروس ناشناس و بسیار ناچیز تمام كلیساها، مساجد و حتی مسجدالحرام را به تعطیلی كشاند. برخی از ما مقدس نماها كه تصور می‌كنیم ابنیه مذهبی اگر نباشند، سنگ روی سنگ بند نیست، باید بدانیم خداوند بی نیازتر از این حرف هاست. معرفت شناسی عرفانی اشاره دارد كه بشر به عبادات و مصادیق دینی محتاج است؛ در حالی كه دین الهی به هیچیك از اینها نیاز ندارد. این مساجد و كلیساها و كنیسه‌ها اگر انسان را به ضعف خود متوجه نسازد، پس چه كاربردی دارد.
به اعتقاد فاضلی اگر لحظه‌ای عنایت الهی متوجه ما نشود، هیچ كاری از ما ساخته نیست و اگر بدین فهم نرسیم، مشخص است ساخت این ابنیه برای ما هیچ كاربردی نداشته است.
