تابناك/به گزاش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ نظام آموزشی امروز كشورمان با رنگین‌كمانی از مدارس غیردولتی و خاص مواجه است كه وجه تمایز آنها میزان “پول دریافتی” است و ظاهراً به همان میزان كه پول می‌دهید، خدمات ویژه آموزشی دریافت می‌كنید!
جالب است كه نوع مشتریان و دانش‌آموزان این مدارس نیز بر اساس میزان شهریه و شهرتشان متفاوت است؛ مدارس غیردولتی لاكچری كه فرزندان طبقات ثروتمند جامعه را جذب می‌كنند یا مدارس غیردولتی اسلامی با جذب دانش‌آموزان خاص كه گاهی از میان طبقات قدرت هستند با شیوه خاص خود و در محیط تربیتی ویژه آنها را آموزش می‌دهند.
بیشتر قبولی‌های كنكور نیز از آن همین مدارس هستند كه مخاطبان آنها از بین طبقات خاص جامعه‌اند و طبیعی است كه این مدارس باتوجه به امكانات خاصشان در مقایسه با سایر مدارس از جمله سالن مطالعه و اردوهای نوروزی، خیلی بهتر از سایر مدارس در كنكور نتیجه بگیرند و این همین مسئله‌ای است كه باعث تبعیض بین مردم و طبقاتی شدن آموزش می‌شود و بخشی از واقعیتی است كه در مدارس تهران در حال وقوع است.
اما آنچه در این ماجرا میتوان به آن پرداخت، دسته‌بندی‌های مختلف مدارس و جداسازی دانش‌آموزان، تأثیر آن در بازتولید نابرابری آموزشی و در نهایت ناكام ماندن دانش‌آموزان از طبقات پایین‌‌تر جامعه در چرخه رقابت و ورود به دانشگاه‌ها و رشته‌های برتر و احتمالاً در آینده دستیابی به موقعیت‌های شغلی مناسب است.
آموزش و پرورش مركز اصلی تولید نابرابری در كشور
در همین رابطه مجید حسینی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران درباره مدارس لاكچری اظهار كرد: اعداد و ارقام نشان می‌دهد آموزش و پرورش ایران طی 20 سال اخیر مركز اصلی تولید نابرابری و ناعدالتی در كشور بوده است،در ابتدای دولت آقای روحانی، فاصله آموزشی بین تهران و سیستان و بلوچستان 40 برابر بود و امروز به 57 برابر رسیده یعنی 17 برابر افزایش داشته است، عامل اصلی ایجاد نابرابری نظم آموزشی است كه تبدیل به یك نظم آموزش كالایی شده است و آموزش را به عنوان حق حیاتی و حقوق شهروندی مردم به آنها می‌فروشیم.
وی افزود: بیش از 50 درصد بودجه آموزشی كشور را مردم تأمین می‌كنند و تأمین‌كننده اصلی منابع آموزشی كشور هستند، در قانون اساسی آمده كه آموزش باید رایگان باشد اما در برنامه‌های توسعه بر خلاف قانون اساسی، چشم انداز افزایش مدارس پولی لحاظ شده است و حتی امروز در ایران بیشتر از كانادا، مدارس پولی داریم! حتی برابر با آمریكا مدارس پولی در برنامه توسعه دیده شده است یعنی مطابق با نظم سرمایه‌داری حركت می‌كنیم در چنین شرایطی چطور آموزش و پرورش در خدمت عدالت آموشی بوده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: در حالیكه نابرابری آموزشی هر روز در حال افزایش است با كالایی شدن آموزش توسط سه عنصر اصلی مواجه هستیم؛ نخست، مدارس غیردولتی كه بیش از حجم اصلی درآمد مردم را از آنها می‌گیرند طبق تحقق آقای دكتر امیدی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، مدارس غیردولتی سالانه بیش از 10 هزار میلیارد تومان از مردم پول دریافت می‌كنند و عامل دوم مافیای كنكور است.
حسینی با اشاره به اینكه منابع آمارهای اعلام شده از سوی او، مركز تحقیقات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی و تحقیقات آقای دكتر امیدی است، متذكر شد: 57 برابر نابرابری آموزشی بین استان تهران و سیستان و بلوچستان مربوط به سال 96 است و هم‌اكنون این نابرابری چند برابر شده است و تصور می‌كنم به بالای 60 درصد هم رسیده باشد و دلایل آن هم سیاست‌های آموزش و پرورش در سایر بخش‌هاست مانند بسته‌های حمایتی، معلمان خرید خدمت كه بدترین حقوق را به آنها می دهند و حداقل 22 هزار معلم خرید خدمت در سیستان و بلوچستان داریم.
بی‌عدالتی كه ریشه در سیاست‌های نئولیبرال دارد
وی با بیان اینكه ریشه این بی‌عدالتی، سیاست‌های نئولیبرالی است كه در سال‌های اخیر اجرا شد، گفت: نئولیبرالیسم یعنی فردی كه پول دارد در هر عرصه‌ای برنده باشد و فردیكه پول ندارد، ببازد! در عرصه آموزش صاحبان مدارس غیرانتفاعی و مافیای كنكور و در عرصه درمان صاحبان بیمارستان خصوصی برنده هستند.
حسینی با بیان اینكه نئولیبرالیسم اول فساد ایجاد می‌كند و بعد از طریق اعمالِ مافیا خود را تبدیل به قانون می‌كند، افزود: لحظه‌ای كه قانون مدارس غیرانتفاعی به مجلس رفت، شورای نگهبان 14 ایراد قانون اساسی به آن وارد كرده و سؤال این است كه با وجود این ایرادها چرا تصویب شده است؟ قانون اساسی میثاق ملی یك كشور است و چطور آن را نقض كردیم؟
آموزش تنها راه ارتقای طبقات پایین است
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران متذكر شد: نئولیبرالیسم وقتی وارد نظام آموزشی شود، تبدیل به ریشه باقی دردها می‌شود، چون آموزش تنها راه ارتقای طبقات پایین به بالاست، بنده فرزند یك معلم بودم و رتبه 22 كنكور را بدون مافیای كنكور و مدرسه غیردولتی به دست آوردم اما امروز طبق آمار دانشگاه علامه طباطبایی، 60 درصد دانشجویانِ چند دانشگاه اصلی كشور مربوط به سه دهك بالایی است كه پولدار هستند مگر دوره ما اینگونه بود، چرا این قدر تغییر در نظام آموزشی رخ می‌دهد؟ جالب اینكه هر فردی پول دارد، زور دارد و این یعنی نئولیبرالیسم.
وی با اشاره به برتری قدرت و پول با مثالی درباره كنكور عنوان كرد: میلیون‌ها نفر معتقدند نباید كنكور برگزار شود، اگر نیم درصد داوطلبان هم كرونا بگیرند، كل ایران را آلوده كرده‌ایم اما چه كسانی فشار می‌آورند كه خلاف نظم سیاست كشور، كنكور برگزار شود؟! دو مجموعه هستند، نخست دانشگاه‌هایی كه از مردم پول می‌گیرند و پولی هستند و دوم مافیای كنكور كه احساس می‌كنند درآمد آنها، در حال تخریب است.
درمان و آموزش كالایی نمی‌شود
حسینی افزود: این مافیا در بخش‌های دیگر كشور هم وجود دارد اما در كشورهای صنعتی و لیبرال سرمایه‌داری دو عرصه را كالایی نمی‌كنند؛ نخست درمان و دوم آموزش؛ اگر درمان و آموزش را به عنوان كالا به مردم فروختیم، مطمئن باشید طبقات پایین هیچ دسترسی به آن ندارند.
وقتی معاونان آموزش و پرورش، مدرسه غیردولتی تأسیس كردند!
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: جالب است كه نخستین بار در قانون مدارس غیرانتفاعی آمده كه مدارس غیرانتفاعی برای حمایت از مناطق كم برخوردار تأسیس می‌شوند یعنی به بهانه فقرا، مدرسه غیرانتفاعی تاسیس كردند! در آن زمان وزیر وقت آقای نجفی در جلسه معاونان گفت همه بروید غیرانتفاعی بزنید و معاونان وزیر همه مدارس غیرانتفاعی زدند!
حسینی متذكر شد: این رویه، كار بسیار غلطی است؛ بنده فقط یقه آموزش و پرورش را نمی‌گیریم و گرنه در “حوزه درمان” اوضاع بدتر است.
ماجرای تأسیس مدرسه غیردولتی با گرفتن زمین از بنیاد مستضعفان
وی بیان كرد: زمانی كه تأسیس مدارس غیردولتی را شروع كردند، آقای محمد هاشمی، برادر رئیس جمهور وقت، 14 هزار متر زمین از بنیاد مستضعفان گرفت و مدرسه غیرانتفاعی ساخت و امروز غالب دخترانی كه رتبه‌های برتر كنكور را دارند، متعلق به این مدرسه هستند این نشانه باهوشی نیست بلكه به معنای پولداری آنهاست!
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: ما طبقه برنده و مسلط درست كردیم كه بتواند منابع را در اختیار بگیرد و هر روز فاصله آموزشی افزایش پیدا كند؛ از آموزش و پرورش می‌پرسم مگر در بندهای اصلی سند تحول بنیادین روی عدالت تأكید نشده است، چگونه می‌شود كه ما صندوق حمایت از مدارس غیرانتفاعی تأسیس كردیم و سال گذشته به آن منابع دادیم اما صندوق حمایت از مدارس در مناطق كم برخوردار تأسیس نكردیم؟!
پولدارترین دولت تاریخ ایران هم مدارس غیر دولتی را توسعه داد
حسینی گفت: مسئله این نیست در كشور مدرسه لاكچری یا مدرسه پولی داریم كه 5 میلیون یا 10 میلیون شهریه می‌گیرند، مسئله اصلی این است چند اتفاق به وسیله مدارس غیردولتی افتاده است؛ نخستین استدلال حامیان مدارس غیردولتی این است ما داریم به بودجه دولت كمك می‌كنیم و دولت پول ندارد! چه كسی گفته است كه دولت پول ندارد؟ چرا حتی در زمان روی كار بودن پولدارترین دولت‌های پس از انقلاب هم هیچ وقت پول به مدرسه و معلم نمی‌رسد؟ و در همان دولت‌ها هم، مدارس غیردولتی زیاد شدند و نمی‌خواستند به مدارس دولتی پول بدهند!
50 درصد بودجه آموزشی را مردم تأمین می‌كنند
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان كرد: طبق آمار آقای امیدی استاد دانشگاه علامه طباطبایی، مدارس غیردولتی دو سال قبل 20 هزار میلیارد تومان از مردم دریافت كردند! آقای رهبر رئیس وقت دانشگاه آزاد هم گفت، مافیای كنكور 8 هزار میلیارد تومان درآمد دارند؛ همچنین اعلام شد مدارس دولتی 10 هزار میلیارد تومان از مردم دریافت كردند كه در مجموع 38 هزار ملیارد تومان بودجه می‌شود! مگر بودجه آموزش و پرورش دو سال قبل چقدر بود؟ ما كاری كردیم كه 50 درصد بودجه آموزشی را مردم بدهند، مردمی كه گاهی باید فرش زیر پای خود را بفروشند، آیا 15 میلیون تومان شهریه مدارس غیردولتی برای یك خانواده رقم اندكی است؟
سهمیه‌هایی به اسم فرزندان شهدا به كام دیگران
حسینی ادامه داد: هم‌اكنون در كنكور 19 مدل سهمیه داریم و همه هم به اسم فرزندان شهدا تمام می‌شود در حالی كه سال گذشته صرفاً 120 فرزند شهید در كنكور داشتیم اما فرزندان هیئت علمی 8 هزار جابه جایی دارند! سوراخ سهمیه را به دلیل مدارس غیردولتی باز كردند و این سهمیه‌ها، فرزندان مردم را بیچاره كرده است.
وی افزود: در بیمارستان امام خمینی دو سهمیه دستیاری چشم داریم كه 50 درصد آن از طریق سهمیه است، حاصل این روند می‌شود آنكه نفر اول كنكور سراسری در مدرسه غیردولتی با شهریه 40 میلیون تومانی درس خوانده و پدرش هم جراح است، این روال باعث شده است افراد برنده باز هم برنده شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران عنوان كرد: هیچ حساسیتی درباره خصوصی‌سازی وجود ندارد و آموزش و پرورش با مدارس خصوصی هم‌جهت است در حالی كه بخش دولتی باید ناظر باشد و بگوید چرا پول اضافه از مردم دریافت می‌كنید؟
وی مطرح كرد: مدارس غیردولتی، مدارس دولتی را خراب كرده‌اند، چند نفر از 200 هزار نفر از معلمان مدارس غیردولتی بیمه دارند چه تعداد از آنها بالای 3 میلیون تومان حقوق می‌گیرند؟! رتبه‌های زیر هزار كنكور سال گذشته همه از مدارس خاص بودند، در 20 سال اخیر مطابق آزمون تیمز، استاندارد آموزشی ما به شدت افت پیدا كرده است.
حسینی بیان كرد: بودجه آموزش را در جیب سرمایه‌دار ریخته‌اند؛ چگونه این همه مدارس غیردولتی برای خیریه و رضای خدا كار می‌كنند، این مدارس سودهای بالایی دارند همچنین بودجه عمومی را از جیب مردم برداشتند، سال گذشته مردم 40 هزار میلیارد تومان بابت آموزش هزینه كردند.
رانت رسمی آموزشی‌ها برای تأسیس مدارس غیردولتی
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با طرح این پرسش كه “چند وزیر آموزش و پرورش در سال‌های اخیر مدرسه غیردولتی ندارند؟” گفت: بیشتر وزرا، مدیران كل و معاونان آموزش و پرورش در حین خدمت یا بعد از خدمت مدرسه غیردولتی تأسیس می‌كنند آیا میتوان به مدرسه غیردولتی كه معاون وزیر ایجاد كرده است، نظارت كرد؟! پس مفهوم تعارض منافع چه می‌شود چگونه فردی كه به مدارس غیردولتی نظارت می‌كند، خودش از آنجا كسب درآمد دارد؟ چرا باید در متن قانون تأسیس مدارس غیردولتی نوشته فردی كه سابقه آموزشی دارد می‌‌تواند مدرسه غیردولتی تأسیس كند! این رانت رسمی است.
وی متذكر شد: در كانادا اگر دو سال عضو شورای شهر شوید، تا 10 سال اجازه هیچ عملیات شهری ندارید! در رسانه‌ها تلاش می‌شود مسیری در كشور پیش برود كه این اتفاقات در ایران هم رخ دهد.
چند وزیر آموزش و پرورش مدرسه غیردولتی ندارند؟
حسینی ادامه داد: چند وزیر آموزش و پرورش داریم كه مدرسه غیردولتی نداشته باشد؟! تعارض منافع یعنی مدیران آموزش و پرورش در حین خدمت یا بعد از آن، مدرسه غیردولتی تأسیس كنند، وقتی نماینده مجلس مدرسه غیردولتی دارد، معلوم است كه به نفع این مدارس قانون وضع می‌كند.
عدالت آموزشی در آموزش و پرورش تا حد زیادی محقق شده است
به گزارش تسنیم، مسعود ثقفی سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران نیز در پاسخ به این پرسش كه “در آموزش و پرورش چقدر عدالت آموزشی داریم؟” متذكر شد: عدالت آموزشی را باید باز تعریف كنیم و به تعریف مشترك برسیم تا بتوانیم قضاوت كنیم كه چقدر توانسته‌ایم آن را پیاده كنیم، با توجه به شرایطی كه وجود دارد؛ اگر هم نتوانسته باشیم عدالت آموزشی را 100 درصد راعایت كنیم تا حدود زیادی محقق شده است!
مدارس لاكچری منافی عدالت آموزشی نیست
وی معتقد است اگر برخی مدارس بیش از تصور مردم خدمات ارائه می‌دهند یا به اصطلاح لاكچری هستند این موضوع منافی عدالت آموزشی نیست چرا كه تعداد زیادی از مدارس از جمله مدارس دولتی به‌صورت عادی كار خود را انجام می دهند.
ثقفی بیان كرد: بعضی از اتفاق‌ها در آموزش و پرورش رخ داده است و نمی‌توانیم آن را انكار كنیم بنابراین نیاز است نمایندگان مجلس به این فكر بیفتند اگر وجود مدارس غیردولتی از ابتدا اشتباه بوده و خسارت‌هایی مانند فاصله طبقاتی ایجاد كرده است، آن را كنسل كنند.
سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران در پاسخ به این پرسش كه “شما موافقید كه مدارس غیردولتی مخالف عدالت آموزشی است؟” متذكر شد: قطعاً موافق نیستم كه این مدارس مخالف عدالت آموزشی است! مدارس غیردولتی برخی بیشتر و برخی كمتر هزینه‌هایی را دریافت و خدمات ارائه می‌كنند اینكه این كار درست است یا خیر باید گفت كه طبق قانون در حال انجام است.
19 مدرسه تهران لاكچری هستند
وی بیان كرد: بیشتر مدارس غیردولتی در تهران هستند و درباره مدارس لاكچری باید گفت كمتر از یك درصد هستند یعنی از تعداد 1840 مدرسه غیردولتی تهران 19 مدرسه لاكچری هستند و سایر مدارس به خوبی و تمیز كار می‌كنند! بنده این دیدگاه قانون‌گذار را می‌پسندم كه بخشی از هزینه‌های زندگی افراد برای آموزش فرزندشان هزینه می‌شود و می‌توانند این خدمات را از بخش خصوصی دریافت كنند و این نوعی كمك هزینه برای دولت است.
سخنگوی آموزش و پرورش شهر تهران در پاسخ به این پرسش كه “هم‌اكنون هزینه گرفتن لیسانس ارزانتر از هزینه دوره پیش‌دبستانی در مدارس غیردولتی است و این بسیاری از مدارس را شامل می‌شود، به طور میانگین شهریه مدارس غیردولتی در دوره ابتدایی چقدر است؟” گفت: شهریه این مدارس به صورت شفاف در سایت آموزش و پرورش اعلام شده است اما اصل قضیه این است كه مبالغی كه به عنوان مدرسه لاكچری مطرح می‌شود ارتباطی به كلیت مدارس غیردولتی ندارد.
قبولی‌های مدارس دولتی در كنكور بالاست
ثقفی در پاسخ به این پرسش كه “در كنكور سال گذشته در میان رتبه‌های 1 تا 10 هیچ كدام از مدارس دولتی نبودند آیا این یعنی ما عدالت آموزشی داریم؟” بیان كرد: شما فقط نتایج یك سال را حساب می‌كنید، سال قبلتر از آن تعداد قبولی‌های ما از مدارس دولتی خیلی بیشتر بود! در كنكور سال گذشته شرایط متفاوت بود كه رتبه‌های برتر از مدارس خاص و غیردولتی بودند اما تا قبل از آن اینگونه نبود و تعداد قبولی‌های مدارس دولتی زیاد بود چون تعداد دانش‌آموزان آنها بیشتر است.
وی درباره اینكه “آیا موافق تعویق كنكور هستید؟ متذكر شد: با برگزاری كنكور و این سبك از گزینش دانشجو كاملاً مخالفم؛ در كنكور به شدت از روش اشتباه دانشجو گزینش می‌كنیم اما در بحث برگزاری كنكور، معتقدم اولویت فعلاً فقط سلامت مردم است.
20 درصد مدارس تهران غیردولتی هستند
به گزارش تسنیم، علی صنیعی؛ رئیس شورای هماهنگی موسسان مدارس غیردولتی شهر تهران نیز با اشاره به اینكه معتقدم نیاز به بازتعریف جدی در زمینه عدالت آموزشی در نظام تعلیم و تربیت داریم، گفت: آنچه امروز در حوزه مدارس غیردولتی اتفاق افتاده است، مهر قانون بر آن زده شده و مدارس غیردولتی بخش بزرگی از بار تعلیم و تربیت كشور را به‌عهده گرفتند و با كمترین پشتیبانی و برنامه‌ریزی و به كارگیری نیروهای مجرب، نتایج خوبی داشته‌اند.
وی با ارائه توضیحاتی درباره آمار مدارس غیردولتی موجود در شهر تهران عنوان كرد: حدود 20 درصد مدارس، غیردولتی هستند كه در 41 درصد مدارس شهر تهران قرار گرفتند؛ 212 هزار دانش‌آموز در مدارس غیردولتی و 35 هزار نوآمووز در پیش‌دبستانی‌های شهر تهران داریم؛ این آمار در كشور طور دیگری است و در كشور یك میلیون و 647 هزار دانش‌آموز داریم كه در 17 هزار و 200 مدرسه منهای پیش‌دبستانی‌ها مشغول تحصیل هستند.
رئیس شورای هماهنگی مؤسسان مدارس غیردولتی شهر تهران افزود: وقتی از لفظ لاكچری استفاده می‌كنیم، باید بررسی كنیم چه تعدادی از مدارس ما دارای چنین امكاناتی هستند؟ آیا تمام این مدارس در تمام شهرها و استان‌های ما هستند یا خیر، شاید در شهر تهران به تعداد اندك باشند.
بسیاری از مدارس غیردولتی ضررهای سنگین اقتصادی دیدند
وی ادامه داد: نباید خود را مدیون مؤسسان مدارس غیردولتی كنیم كه زندگی‌شان را وارد این عرصه كردند و بهترین خدمات را ارائه می‌دهند و بسیاری از آنها از گذشته تا به حال به دلیل شرایط خاص ناچار به توقف شدند و مدارس آنها منحل شده و ضررهای سنگین اقتصادی به آنها تحمیل شده است، اگر این كار برای آنها صرفه می‌داشت ادامه می‌دادند و چرا كار مدارس را متوقف كردند.
صنیعی در پاسخ به این پرسش كه شهریه‌های 70 و 30 میلیون تومانی مدارس غیردولتی از كجا می‌آید، عنوان كرد: ماده 15 و 16 قانون كه الگوی شهریه را تعیین می‌كند هیچگاه نگفته است چنین شهریه‌هایی داشته باشیم و تا به حال هم چنین شهریه‌هایی نداشتیم باید به طور مستند و اثبات شده بگویید فلان مدرسه این رقم شهریه را دریافت می‌كند همچنین برگزاری اردوی خارج از كشور اصلاً صحت ندارد!
وی یادآوری كرد: 2 میلیون و 19 هزار دانش‌آموزی كه در غیردولتی‌ها هستند، جزو مردم هستند و نباید فراموش كرد و بچه‌های دیگر هم بچه‌های ما هستند؛ اگر اتفاقی در آموزش عالی ما می‌‌افتد چه ربطی به مدارس غیردولتی دارد؟ امیدوارم یك روز بحث درباره مدارس لاكچری منصفانه به پایان برسد و تعداد اندك این مدارس مورد تایید جامعه موسسان مدارس غیردولتی نیستند.
مردم مدارس غیردولتی را انتخاب می‌كنند و حاضر به هزینه هستند
صنیعی بیان كرد: اینكه مدارس غیردولتی 4 درصد درآمد خود را به آموزش و پرورش می‌دهند، صحیح نیست و این 4 درصد برای مراكز آموزشی غیردولتی است همچنین ارقام اعلام شده درباره شهریه‌های بالا به هیچ عنوان صحت ندارد و مورد تایید شورای نظارت بر مدارس غیردولتی نیست.
وی متذكر شد: نظارت بر مدارس غیردولتی از طریق سازمان مدارس غیردولتی و ادارات كل استان‌ها انجام می‌شود و هر سال دو یا سه بار بازدید دوره‌ای انجام می‌دهیم؛ تعداد اندكی مدرسه داریم كه بالاتر از نرخ مصوب شهریه می‌گیرند و بهترین مرجع تشخیص عملكرد مدارس غیر دولتی مردم هستند كه الان این مدارس را انتخاب می‌كنند و حاضرند هزینه كنند!
