عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی ضمن باطل دانستن تئوری عبدالكریم سروش در باب «رویای‌پیامبرانه» گفت: وحی ورای خواب و در خود قرآن میان وحی و رویا تفاوت قائل می‌شود.
به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا از روابط عمومی رادیو گفتگو، دكتر عبدالرضا مظاهری با حضور در برنامه «سوفیا» ضمن نقد تئوری عبدالكریم سروش با عنوان «رویای رسولانه» (1) به رادیو گفت‌وگو گفت: بنده حدود دو سال نسبت به سخنرانی‌ها و آثار بر جای مانده از دكتر سروش كار كردم كه ماحصل آن كتاب «وحی و تجربه دینی از دیدگاه ابن عربی و روشنفكری معاصر» بود؛ اما اصل بحث از تجربه دینی آغاز می‌شود.
وی با بیان این مطلب افزود: استدلال‌های فلسفی كه برای اثبات وجود خدا در دست بود، در دوره روشنفكری زیر سوال رفت و خدشه‌ای به برهان‌های مختلف وارد آوردند و لذا دانشمندانِ علوم دینی برای رجعت دادن انسان به سوی خداوند، بحث «تجربه دینی» را مطرح كردند.
مظاهری ماحصل «تجربه دینی» را در ارتباط انسان با فضایی غیر مادی عنوان كرد و گفت: مشكل این نظریه مبنی بر گسترده شدنِ دامنه‌ی تجربه دینی بود كه از یك خواب معمول تا عرفان سرخپوستی و از اشو تا وحی را دربر می‌گرفت و لغت "تجربه دینی" را بر آن نهادند.
وی خدشه وارد دانستن به «تجربه دینی» را ناظر بر تاثیر پذیری وحی از محیط زندگی پیامبر(ص) عنوان كرد و تجربه‌هایی نظیر برخورد با افرادی از جمله «ابولهب» را تاثیر گذار در كلام وحیانی دانست و در نتیجه، مقوله‌ای باطل از جمله «خواب نامه پیامبر» یا «رویای رسول الله(ص)» را مطرح كرد.
مظاهری با اشارات به استدلال‌های فوق توسط عبدالكریم سروش و بنابر اینكه هر بشری به جامعه و زبان خود محدود است و لذا پیامبر(ص) نیز محدودیت‌هایی بشری در قبال وحی دارد، تاكید كرد كه برای هر یك از اشاراتِ سروش پاسخی در خور وجود دارد و در بخشی دیگر از سخنان خود گفت: خواب یك قسمت از وحی است ولی مشكل اینجاست كه او تمامی وحی را بعنوان خواب در نظر گرفته است.
وی كه مولف 11 كتاب در حوزه‌های معرفتی و عرفان اسلامی است، ادامه داد: اولین اشكال اینست كه سروش میان خواب و وحی هیچ تفاوتی قائل نشده است و این یكی از مصادیق هبوط آدمی است.
مظاهری افزود: وقتی ذهن به خواب می‌رود، شبیه سازی می‌كند كه در قوه تخیل صورت می‌گیرد ولی گاه معقولات –اشاره به مباحث عقلی- به تخیل تبدیل می‌شوند و رویای صادقه را می‌سازند؛ حال برای درست یا غلط بودن خواب باید مصداقی برای آن تعیین كنیم.
مظاهری با بیان این مطلب افزود: نفس خواب در عالم خارج اتفاق می‌افتد و لذا زمانی كه حضرت یوسف(ع) خواب دید، تا 7 سال بعد تعبیر آن اتفاق افتاد. پس معیار خواب جهان خارج است و اگر نظر دكتر سروش را بپذیریم كه قران یك خواب و رویاست، اشكالی اساسی پیش می‌آید كه اینست كه در قرآن بسیاری مسائل مربوط به امروز و دیروز نیست و هنوز اتفاق نیفتاده است و به تعبیری می‌توان گفت خداوند نه تنها كاری را برای انسان حل نكرده بلكه به مشكلات او افزوده است!
این استاد تمام عرفان دانشگاه ادامه داد: اشكال بعدی این سخنِ دكتر سروش اینست كه برای تعبیر این خواب، باید تخیلات و صورت‌های ذهنی خواب بیننده –در اینجا یعنی پیامبر(ص)- را از خواب كسر كند كه فرهنگ و محیط‌ها در این صورت‌ها تاثیر گذاشته است.
مظاهری افزود: رسول الله(ص) مظهر حقیقت محمدیه و تا قاب قوسین او ادنی (2) حركت كرده است و چه كسی می‌خواهد چنین رویایی را تعبیر كند؟!
وی با اعلام اینكه وحی و قرآن آمده است تا كارها را تشریح نماید و با نظریه‌های [كوری نظیر آنچه دكتر سروش ارائه می‌دهد] كار پیچیده تر می‌شود، افزود: كلام وحی غیر از یك رویاست.
استاد دانشگاه گفت: وحی ورای خواب است و در خیال منفصل اتفاق می‌افتد و قرآن، خود میان وحی و رویا تفاوت قائل می‌شود.
وی در ادامه سخنان خود در رادیو گفت‌وگو خاطرنشان كرد: اگر عارف به مكاشفه‌ای می‌رسد، نباید تصور كند كه خود را با انبیاء برابر كرده و خود را تا حد آنان بالا ببرد؛ چراكه اینان مكاشفه را به امر ولایت مربوط می‌دانند و باطنِ ولایت را نیز مشترك می‌گیرند.
____________________________________________________________
1) سروش در تشریح دیدگاه خود نسبت به وحی، از نوعی رویا و خواب یاد می‌كند كه بر رسول الله(ص) رفته است و طبع شاعری آن بزرگوار را عجین با واژگانی قابل فهم برای مردم دانسته تا كلام باری تعالی را برای عامه مردم سهل و قابل فهم نماید.
2) در دعای معراج آمده است رسول الله(ص) در زمانی كه معراج جسمی داشتند، تا نزدیكی خداوند پیش رفتند كه فقط خود بود و خدا و با خدا می‌نوشید و می‌خورد و می‌گفت و می‌شنید.
