استاد دانشگاه امام‌حسین: جریان سازندگی اصرار به حذف نگاه سیاه به آمریکا و انگلیس داشت

برنامه "جنگ تا جنگ" با موضوع (توطئه و تهدیدات علیه جمهوری اسلامی ایران در چهل سال اخیر، توطئه تقابل ایدئولوژیک با مبانی انقلاب اسلامی) با حضور دکتر سجاد چیت‌فروش، استاد دانشگاه امام حسین روانه آنتن شبکه رادیوگفت‌وگو شد.

سجاد چیت‌فروش درباره به حاشیه رفتن گفتمان چپ در آغاز دهه 60 در مصاحبه با رادیوگفت‌وگو بیان کرد: یکی از مسائل مهمی که باید به آن پرداخت، نحوه تقابل و در ادامه حضور گفتمان‌های مختلفی که جمهوری‌اسلامی با آنها درگیر بوده است. در دهه 60 مشکل اصلی گفتمان جمهوری‌اسلامی، غلبه تفکرات چپ و مارکسیستی است، چپ‌ها سعی می‌کنند با تفاسیری که از انقلاب اسلامی دارند در صحنه بمانند و سهمی از قدرت برای خود بگیرند؛ سیری که اگر آن را در دهه 60 دنبال کنیم، در می‌یابیم با عوامل سیاسی و اجتماعی مختلفی که در آن دوره رخ داد، مهم‌ترین بحث درگیرهای داخلی شوروی و از بین بردن تفکر چپ است، بر اثر مسائلی که در شوروی روی داد، اندیشه چپ‌ها، به نوعی کنار می‌رود و گفتمان و اندیشه چپ به صورت خیلی محدودی در داخل ایران می‌ماند.

وی افزود: در مقابل، گفتمان و نگاه‌های مختلف، کم‌کم اندیشه لیبرالیسم در دهه 70 به نوعی رسوخ می‌کند. لذا اگر بخواهیم واقعیت را بگوییم و به بعضی مسائل سیاسی و اجتماعی را برای آگاه کردن مردم مطرح کنیم، نیاز است قدری به این نکته توجه کنیم که چه تغییراتی در عرصه سیاسی روی داد تا پس از جنگ تحمیلی برخی اندیشه‌ها مجال حضور پیدا کرد، در دهه 70 دولتی بر سر کار آمد که معتقد بود برای سازندگی کشور نیاز است تا ارتباط‌گیری با کشورهای دیگر به نوعی برقرار شود. البته تاکید دولت سازندگی آن موقع بر بُعد اقتصادی بود و بر این عقیده بودند که برای ساختن کشور در حوزه سیاست خارجی باید تنش‌زدایی انجام دهند. متاسفانه باید بگویم این جریان فکری و فرهنگی در حوزه فرهنگی نیز معتقد بودند اگر بخواهیم کشور را بازسازی کنیم باید به سمت مصرف‌زدگی برویم، این یکی از مشکلات جدی بود که از ابتدای دهه 70 به نوعی سراغ ما آمد و این تفکر و گفتمان معتقد بود، برای اینکه پیشرفت کنیم باید ارتباطات‌مان را با نگاه جهانی و به سمت رویکرد اقتصاد جهانی در قالب مسائلی مانند تعدیل اقتصادی سوق دهیم.

استاد دانشگاه ادامه داد: به دلیل همین نگاه و رویکرد از سوی بعضی شخصیت‌های سیاسی تاکید بر مصرف‌گرایی می‌شود و متاسفانه یک انحراف جدی در ابتدای دهه 70 ایجاد شد؛ در زمانی که ارزش‌های دوره جنگ زنده بود، آنها را می‌شد تئوریک کرد و در دهه‌های بعد از آنها بهره گرفت اما جریان لیبرالی با نگاه مصرف‌زدگی مانع از آن شد که از تجربیات دوران جنگ بهره بگیریم و ما را داخل ورطه جدیدی انداخت. بنابراین سیاستمداران و مسئولان در حوزه فرهنگی و اقتصادی معتقد بودند باید با دنیا تنش‌زدایی کرد و فضای استعمارگونه‌ای که نسبت به ارتباط با کشورهای آمریکا و انگلیس است، کنار برود.

سجاد چیت‌فروش گفت: در نیمه دهه 70 جریانی سر برآورد که به نوعی شعارهایی مانند آزادی و غیره را مطرح می‌کرد، قشر متوسط جامعه که در ابتدای دهه 70 فضای بسته‌ای داشت به سمت این شعارها رفت و توسعه فضای سیاسی مطرح شد و پیش از آن فضای فرهنگی و اقتصادی نیز دچار تغییراتی شده بود. البته جریان لیبرال تلاش کرد با شعارهای خوش و آبرنگ در فضای بسته دانشگاه برای خود جا باز کند و به نوعی قشر دانشجو را با اهداف خود همراه سازد. برای همین تقریبا فضا به لحاظ اقتصادی و فرهنگی به شکلی پیش رفت که به نوعی با فضای انقلاب اسلامی متغایر بود، لذا به نوعی سه فضای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با هم جور شدند و نیروهای لیبرال توانستند گفتمان دیگری را در داخل جمهوری اسلامی شکل بدهند.

وی افزود:گفتمانی که با نام‌های مختلفی شکل گرفته بود و افرادی از داخل نهاد حکومت از آن حمایت می‌کردند؛ از جمله گفتمان لیبرال که برخی اندیشه های آن با فضای سازندگی قابل تطبیق بود و این گفتمان از فضا و نیاز به بازسازی بهترین بهره را گرفت. اما در این میان نکته مهمی مطرح است؛ چرا گفتمان لیبرال که در ابتدای انقلاب اسلامی کنار گذاشته شده بود، در دهه 70 برای خود جا باز کرد. در حالی که این گفتمان در ابتدای انقلاب کنار زده شده بود؟

سجاد چیت‌فروش در مصاحبه با رادیوگفت‌وگو بیان کرد: علت اصلی کنار زده شدن گفتمان لیبرال در آغاز انقلاب اسلامی، بیرون نیامدن آن از دل جامعه بود و نسخه‌هایی که برای حل مشکلات جامعه می‌داد، نسخه‌های اسلامی نبود. به جامعه انقلابی نمی‌توانست جهت بدهد اما متاسفانه همین گفتمان در دهه 70 به دلایل مختلف اجتماعی رشد کرد و توانست به نوعی در برابر گفتمان اتقلاب اسلامی بایستد. از آن مقطع به بعد گفتمان اصیل انقلاب اسلامی در برابر به ادعای خودشان لیبرال اسلامی قرار گرفت.