عضو هیئت علمی جایزه كتاب سال گفت: داوری‌های این‌جایزه براساس شاخص‌های كلان، فرم، محتوا و توجه مخاطب انجام می‌شوند.
به گزارش خبرگزاری مهر، برنامه رادیویی گفتگوی فرهنگی با موضوع «كتاب سال، ضرورت‌ها و شاخصه‌ها» در گفتگو با جواد محقق نویسنده و عضو هیئت علمی این‌جایزه، از آنتن رادیوگفتگو پخش شد.
محقق در ابتدای این‌برنامه درباره تاریخچه جایزه كتاب سال گفت: 37سال است جایزه كتاب سال برگزار می‌شود و امسال دوره سی‌وهشتم آن برگزار خواهد شد. این‌جایزه فراز و فرودهایی را طی این سال‌ها داشته و امروز در شرایطی برگزار می‌شود كه چند بخش شده و جایزه جلال، در بخش ادبیاتی و جایزه پروین در حوزه شعر كتاب سال به حساب می‌آید.
وی درباره شاخه‌های جایزه كتاب سال گفت: تعداد شاخه‌ها بسیار زیاد است و بیش از 60 شاخه است و در بعضی سال‌ها تا 66 شاخه هم داشته است. كه مجموع آنها و همه آثاری كه در ایران منتشر می‌شود، به غیر از برخی شاخه‌ها را در بر می‌گیرد كه آن‌شاخه‌ها را شاید به دلیل این‌كه استقلال خاصی برای آنها قائل نبودند، از این دایره بیرون مانده است. به طور مثال مانند گردآوری، الان شاخه‌ای به‌عنوان گردآوری وجود ندارد. در حالی‌كه در بخش‌های مختلف ادبی و غیر ادبی كتاب‌های فراوانی در حوزه گردآوری منتشر می‌شود كه برخی از آنها بسیار آثار خوبی هستند و افراد علاقه مند به آن شاخه و رشته را از خیلی كتاب‌های پراكنده كه هزینه زیادی می‌برد، یا زمان بسیاری برای جستجو می‌خواهد، خلاص می‌كند. و به نظرم جا دارد كه به این شاخه و به برخی شاخه‌های دیگر توجه شود.
این‌نویسنده درباره روند داوری‌ها در سال‌های گذشته و در پاسخ به این‌سوال كه آیا كتاب سال، به‌دلیل این‌كه یك جایزه دولتی است ملاحظات سیاسی در آن وجود دارد، پاسخ داد: اگر دولت‌ها را نماینده مردم برای اداره كشور بدانیم كه در همه دنیا این چنین است و باید باشد، اتفاقا جشنواره‌های معتبرتر هستند كه دولتی باشند وگرنه جشنواره‌های محفلی و گروهی طبیعتا ملاحظه‌های بیشتری دارند. بنابراین هیچ‌جایزه‌ای را به دلیل دولتی بودن نه می‌شود رد كرد و نه به‌صرف دولتی‌بودن، می‌شود گفت هیچ‌نقصی در آن نیست.
عضو هیئت علمی جایزه كتاب سال در ادامه گفت: طبیعی است جایزه‌ها و مجموعه‌ها و جشنواره‌ها را مجموعه ای از افراد اداره می‌كنند. بنابراین آنها به‌تبع صلاحیت و علایق و میزان تخصصی كه دارند تاثیرگذارند. این است كه نمی‌توان گفت هیچ‌تغییری حتی جزئی، در جشنواره‌ها و جایزه‌ها در دولت‌های مختلف اتفاق نمی‌افتد. ولی در كلیت قضیه با توجه به گفتمان جاری كه در كشور وجود دارد، در همه این‌دوره‌ها یك‌سان باقی ماند و تفاوت عمده‌ای ندارد. اگر تفاوت‌هایی دیده می‌شود، گاهی به‌دلیل سلایق و علایق داورانی برمی‌گردد كه در دوره‌های مختلف انتخاب می‌شوند.
محقق گفت: یكی از مشكلات جایزه كتاب سال و دیگر جایزه‌هایی كه در كشور برگزار می‌شوند، این بوده كه در بعضی سال‌ها و در بعضی از شاخه‌ها، كتاب‌هایی كه به بازار آمده‌اند و برای داوری ارسال شده است، مجموع آنها كیفیت خیلی بالایی ندارد و در بعضی سال‌ها آن‌قدر كتاب‌های خوب در یك شاخه بسیار است كه با تراكم آثار خوب مواجه می‌شویم. بنابراین در سال‌هایی كه آثار خوب در یك‌رشته یا چند رشته بسیار زیاد است طبیعتا حق برخی از كتاب‌ها به دلیل محدودیت انتخاب از دست می‌رود.
وی همچنین گفت: در این‌مواقع دو برخورد از سوی داوران صورت می‌گیرد برخی حساسیت داشتند كه به دلیل این‌كه سال گذشته یا سال‌های گذشته كتابی با بهترین خصوصیات انتخاب شده است امسال كتابی در این‌حد وجود ندارد، بنابراین امسال كتاب سال نداریم. عده‌ای دیگر نیز بر این‌باورند به ما ربطی ندارد كه سال گذشته چه كتابی بوده و سال بعد چه كتابی خواهد آمد و كتاب سال را انتخاب می‌كنیم. در بین كتاب‌های منتشرشده سال هم به هر حال این كتاب خوب است اگرچه نسبت به كتاب سال قبل دچار كاستی‌های بیشتری است و اعتقاد شخصی بر این است كه چون نمی‌دانیم سال‌های آینده چه كتاب‌هایی به بازار خواهد آمد و اگر سال‌های متمادی بگذرد و كتابی در قد و قواره كتاب فلانی در فلان سال نیاید، ممكن است برگزار كنندگان به این‌نتیجه برسند كه اصلا چرا برگزار می‌شود.
محقق در پایان این‌برنامه درباره شاخص‌های داوری جایزه كتاب سال گفت: تسلط بر قالب انتخابی و فرم آن، محتوا و توجه به مخاطب از شاخص‌های داوری آثار داوران این‌جایزه است.
