بهمن اكبری با تأكید بر اینكه رابطه دین و معنویت همزمان در روانشناسی و فلسفه قرار دارد، گفت: این موضوع محدود در حوزه الهیات نیست و در حوزه ادبیات می‌توان آنرا یافت و به این مسئله ورود كرد.
عقیق: برنامه «سوفیا» رادیو گفت‌وگو در خصوص رابطه معنویت و دین در دوران معاصر و با حضور حجت الاسلام بهمن اكبری رایزن پیشین جمهوری اسلامی ایران در عمان و دین پژوه و بهزاد حمیدیه استادیار دانشگاه تهران و پژوهشگر به صورت تلفنی گفتگو كرد.
اكبری با اشاره به این موضوع كه در مفهوم كلی رابطه دین و معنویت، ممكن است چهار رابطه منطقی نسبت تساوی، نسبت تباین، نسبت عموم و خصوص مطلق و نسبت عموم و خصوص من وجه وجود داشته باشد، گفت: ممكن است عده‌ای نظر داشته باشند دین همان معنویت است و معنویت همان دین است و یك رابطه تساوی وجود دارد. برخی نیز معتقد هستند نه تنها با یكدیگر مساوی نیستند بلكه تباین مطلق است یعنی هیچ مفهومی در دین كه دلالت بر معنویت كند وجود ندارد و هیچ مصداقی نیز از معنویت در چارچوب دین قرار نمی‌گیرد. معتقد هستم این اندیشه‌ها افراطی یا تفریطی هستند.
وی با بیان اینكه در میانه این دو تعریف دو نظریه دیگر وجود دارد، اظهار كرد: برخی اعتقاد دارند معنویت و دین رابطه عموم و خصوص مطلق یا عموم و خصوص من وجه دارند. در واقع بعضی می‌گویند تمام معنویت در دین است و هیچ مصداقی معنویت ندارد الی اینكه در دایره معنایی و مصادیق دین قرار می‌گیرد و در حقیقت معنویت را فارغ از دین نمی‌بینند اما دین چارچوب معنایی مشخص و بزرگ‌تری دارد كه معنویت جزئی از آن است. برخی دایره بزرگ‌تر را معنویت و دین را بخشی از معنویت می‌دانند.
رایزن پیشین جمهوری اسلامی ایران در عمان درباره دیدگاه عموم و خصوص من وجه در خصوص رابطه دین و معنویت توضیح داد و بیان كرد: بر اساس این دیدگاه، بعضی از مصادیق دین معنویت است و بعضی از مصادیق معنویت، در شمار دین است.
این دین پژوه با تصریح بر اینكه مبحث رابطه دین و معنویت همزمان در روانشناسی و فلسفه قرار دارد، تصریح كرد: این موضوع محدود در حوزه الهیات نیست و در حوزه ادبیات نیز می‌توان آن را یافت و به این مسئله ورود كرد.
دینداری می‌تواند با معنویت نسبت برقرار كند
در ادامه حمیدیه با تصریح بر اینكه دینداری می‌تواند با معنویت نسبت برقرار كند، گفت: اگر بخواهیم بین معنویت و یك مفهوم دیگر، رابطه‌ای بسنجیم، با معنا نسبت خواهد داشت. دین داری نیز نسبتی است كه انسان با دین برقرار می‌كند.
وی به نسبت اربع اشاره و بیان كرد: این نسبت بر یك نوع تبادل مفهومی مبتنی است و حتی كسانی كه بر این موضوع تأكید نداشته باشند، اما به هر حال مد نظر دارند.
استادیار دانشگاه تهران عنوان كرد: وقتی از دین داری و معنویت صحبت می‌كنیم، ابتدا باید بین آن‌ها یك تباین مفهومی برقرار كنیم تا بعد از آن در خصوص نسبت اربع صحبت كنیم.
این پژوهشگر با اشاره به نظر برخی از فلاسفه درباره رابطه دین و معنویت اظهار كرد: بعضی از این فیلسوفان، معنویت را یك جزئی از دینداری می‌دانند، بعضی دیگر آن را جدا از دینداری معرفی می‌كنند و برخی نیز معنویت را همان دینداری می‌دانند.
