برنامه "گفت‌وگوی سیاسی" با موضوع (روز گفتگو و تعامل سازنده با جهان) در ادامه با حضور دكتر نورالله قیصری، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران روانه آنتن شبكه رادیو گفت‌وگو شد.

نورالله قیصری در مصاحبه با رادیوگفت‌وگو عنوان كرد: وقتی صحبت از گفت‌وگو می‌كنیم نگاهمان به یك كنش انسانی است و این كنش انسانی بر محور تبادل معنا از طریق زبان گفتار یا زبان بدن میان دو طرف صورت بگیرد. لذا برای تعامل با جهان به گفت‌وگو نیاز داریم، در این میان برای گفت‌وگو باید چند طرف وجود داشته باشد. از طرفی گفت‌وگو به مثابه یك كنش انسانی یك ماهیت فرایندی دارد، یعنی یك نقطه آغاز دارد كه به تدریج گسترش پیدا می‌كند.

وی افزود: گفت‌وگو با گسترش پیدا كردن دچار ابعاد مختلفی می‌شود، حالت اوج می‌یابد و نهایتا یك حالت اختتامی دارد و به انتهای خودش می‌رسد. از سویی وقتی صحبت از گفت‌وگو می‌كنیم در هر گفتنی، یعنی گفت متقابل، معانی، نیات و مقاصد مختلف رد و بدل می‌شود. به تدریج می‌تواند از پدیده‌ای كه در ابتدا نقشه راه معینی ندارد و خیلی اتفاقی شروع به اتفاق اقتادن می‌كند، به تدریج ماهیت و شكل هدفمند در جریان گفت‌وگو به خودش بگیرد. گاهی نیز در گفت‌وگو از ابتدا اهداف و مقاصد معینی در نظر گرفته شده، برای همین راهبردی انتخاب كردند كه در آن راهبرد قرار است كه نیات و مقاصد خودشان را به طرف مقابل تفهیم كنند و یا از روی فحوا و كلام طرف مقابل موضع طرف مقابل را دریابند كه اساسا نیات و قصد آنها چیست و چه نقشه راهی برای پیروزی در نظر دارند.

عضو هئیت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: به هر حال وقتی از گفت‌وگو صحبت می‌كنیم این فرایند یك خصلت عجیب و غریبی دارد و آن آغاز ساخته شدن واقعیت‌ها در درون فرایند گفت‌وگوست. به عبارتی ابتدا كه دو دیپلمات شروع به صحبت با یكدیگر می‌كنند، در آغاز هیچ ربطی به یكدیگر ندارند، دو فرد جدا از یكدیگر هستند، یا دو تاجری كه با هم گفت‌وگو می‌كنند، وكیلی كه با موكلش گفت‌وگو می‌كند، به تدریج در فرایند گفت‌وگو واقعیت شكل می‌گیرد، آن واقعیت، یك نوع واقعیت اجتماعی است به تدریج جایگاه‌های طرف‌های گفت‌وگو در عرصه‌ای كه واقعیت ندارد و در گفت‌وگو ساخته می‌شود، تعیین می‌كند.

نورالله قیصری گفت: بنابراین اتاق دیپلماسی یا اتاق مذكرات به تدریج در جریان گفت‌وگو واقعیتی را شكل می‌دهد كه شرایط اولیه دیپلمات‌ها را گاهی ممكن است در این فرایند با یكدیگر جابه‌جا شود، یعنی تغییر وضعیت واقعی در آنجا اتفاق می‌افتد، لذا در فرایند گفت‌وگو، این مساله اهمیت دارد و الزاماتی كه بحث و گفت‌وگو دارد. حال آنكه اشاره شد كه یكی از الزامات بحث‌های دیپلماتیك این است افرادی برای دیپلماسی انتخاب شوند كه مختصات، ویژگی‌ها و توانمندی‌های خاصی داشته باشند، در این میان تجربه نشان می‌دهد كه اساسا كار دیپلمات بر محور گفت‌وگوست.

وی افزود: دیپلمات سرباز میدان گفت‌وگو و مذاكره است، تفاوت دارد با سرباز میدان جنگ كه با اسلحه و تفنگ و ابزار سخت نظامی سروكار دارد. در اینجا، ابزارها، ابزار كلامی، گفتاری و معناست و تكنیك‌های خاص خودش را می‌طلبد و باید توجه داشت در فرایندی كه مذكرات شروع می‌شود، این فرایند به تدریج از حالت اولیه خودش خارج می‌شود، به واقعیتی اجتماعی تبدیل كه در آن واقعیت و عرصه است كه دوباره معانی مجددا ساخته می‌شود، مقاصد دوباره معنی می‌گردد.

عضو هئیت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: در واقع دیپلمات‌ها با نیاتی مذاكره را آغاز می‌كنند، لزوما با همان نیتی كه مذاكره را آغاز كرده، از اتاق مذاكره خارج نخواهد شد. این وضعیت نشان‌دهنده آن است كه گفت‌وگو پیچیدگی‌ها، منطق و عمل خاص خودش را دارد. در این فرایند ممكن است نیات تغییر پیدا كند.