برنامه "گفت‌وگوی فرهنگی" با موضوع ( بررسی چالش‌های هویتی معماری آپارتمان‌نشینی) در ادامه با حضور دكتر منوچهر فروتن، معمار و استاد دانشگاه روانه آنتن شبكه رادیوگفت‌وگو شد.

منوچهر فروتن در مصاحبه با رادیوگفت‌وگو بیان كرد: بخشی از مشكلات آپارتمان‌نشینی به شهرسازی‌ها و به نظام اداری سیستم‌های كنترل و برخی مسائل دیگر برمی‌گردد، اما آنچه می‌خواهیم درباره آن صحبت كنیم در واقع چالش‌های هویتی است، حال صحبت از كدام هویت است، هویت فردی یا هویت اجتماعی یا هویت فرهنگی؟ هویت فرهنگی كه یك دارای ارزش‌هایی است و هویت فرهنگی ما را می‌سازد، یعنی برای یك ایرانی چه چیزی برایش ارزش به شمار می‌آید؟ حتی اگر به آن دست پیدا نكند و گاهی خلاف آن عمل كند، اما یك چیزی را ارزش می‌داند.

وی افزود: ما باید بپذیریم كه سبك زندگی ما تغییر كرده است و نمی‌توانیم سبك زندگی امروزی در نوع آپارتمانی یا حتی غیرآپارتمانی را با جهان سنتی گذشته مقایسه كنیم. اگرچه نمی‌گویم همه بخش‌های زندگی ما عوض شده است، اما بخش مهمی آن تغییر پیدا كرده كه بر سایر بخش‌ها تاثیر می‌گذارد، برای مثال وقتی صحبت از آپارتمان می‌كنید بسیاری افراد مدنظرشان آپارتمان حداقلی است، اما آیا در بخش‌های بالای شهر تهران آپارتمان‌سازی با كیفیت ندارید؟

این معمار و استاد دانشگاه ادامه داد: در بالای شهر تهران هم آپارتمان‌سازی وجود دارد، آیا در این منطقه هم مشكلات آپارتمان‌نشینی وجود دارد؟ بنابراین با این‌كه مساله اقتصاد است، اما مساله كمبود پول یا بودجه نیست، بلكه مساله نگرش ما كالایی شده است، اما من معمار كه مصرف فرهنگی آپارتمان را هم می‌بینیم نباید تنها وجه كالایی و اقتصادی آپارتمان را ببینم. مساله اینجاست كه در بحث هویت فرهنگی ما تحولاتی اتفاق افتاده كه همه چیز ما را تغییر داده است از جمله نگاهمان به مسكن و خانه.

منوچهر فروتن گفت: به عبارتی فردی هم كه قدرت اقتصادی دارد، باز هم نمی‌تواند آن خانه‌ای را كه می‌خواهد به شكل دیگری بسازد، اما باز هم نمای كلاسیك رومی را می‌سازد و به تزئین آن می‌پردازد تا آن كمبود نبود خانه واقعی را حل كند. حال این اتفاقات را من در سه سطح می‌بینم، نخست در سطح كلان قضیه است كه بیشتر تاثیر خودش را در شهرسازی می‌گذارد و نظام شكل شهر كه من كجای آن باید زندگی كنم، هنوز با این مساله مشكل داریم و به دلیل این مساله دایم جا به جا می‌شویم.

وی افزود: در گذشته جای ما مشخص بود، از یك زمانی به هم ریخت، نخستین ساختمان‌هایی كه به صورت سازمانی در ایران ساخته شد، توسط شركت نفت در مسجد سلیمان و آبادان برای طبقات كارگر بود، این اتفاق باعث شد كه در آبادان خانه‌ها بر اساس درآمد طبقه‌بندی شد، در حالی كه پیش از آن بر مبنای نظام محله‌ای بود كه این نظام محله‌ای یك نظام اجتماعی خاص خودش را داشت، یعنی در این محله هم فرد ثروتمند، متوسط و هم فقیر زندگی می‌كرد، اما آنچه آنها را دور هم جمع می‌كرد، آن نظام اجتماعی قومی، مذهبی و تركیبی از همه این موارد و حتی شغلی است.

این معمار و مدرس دانشگاه ادامه داد: ساختن خانه‌های طبقه‌بندی شده از سوی شركت نفت یك نظام اجتماعی را در هم شكست، به چه صورت؟ به این شكل كه ممكن بود، برادر شما در شركت نفت باشد، اما رده‌اش از شما بالاتر باشد، بنابراین برادر شما در یك خانه‌ای با سطح بالاتر زندگی می‌كرد و شما در یك خانه با سطح پایین‌تر. حتی اجازه نداشتید به باشگاه‌ آنها بروید، چنین ساختاری یعنی قیچی كردن روابط و نظام اجتماعی كه از قبل وجود داشت. همین مساله گسست شهرها را ایجاد می‌كند، همین ساختمان‌سازی از طریق بخش‌های دیگر تولید می‌شود و بعد الگویی برای ساختمان‌های دیگر.