به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادیو گفت‌وگو؛ دکتر هدایت فهمی، رئیس مرکز پژوهشی پژوهشگاه هاب گستر و معاون سابق دفتر برنامه ریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو در گفتگوی تلفنی با برنامه «گفتگوی اجتماعی» در مورد علل و عوامل فرونشست زمین گفت: تعداد چاه‌های آب کشور در سال 1350، 47 هزار حلقه بوده و در سال 60، 162 هزار حلقه، سال 70، 225 هزار حلقه، سال 80، 450 هزار حلقه، سال 90، 736 هزار حلقه افزایش یافته و در حال حاضر بیش از یک میلیون حلقه چاه در کشور حفر شده است.

وی افزود: بحث فرو نشست زمین بحث مهمی است که عامل مهم آن برداشت بی رویه از آب‌های زیر زمینی است به طوری که در 30سال اخیر به طور متوسط سالانه بیش از 6 میلیارد متر مکعب از متوسط سطح برداشت آب‌های زیر زمینی برداشت شده که حدود 160 میلیارد متر مکعب اضافه برداشت شده است.

رئیس مرکز پژوهشی پژوهشگاه هاب گستر افزود: از 609 دشت کشور بیش از 420 دشت وضعیت بسیار بحرانی دارند و از این تعداد نیز 100 دشت فاقد آب زیر زمینی مناسب هستند.

*** وضعیت بحرانی دشت‌ها و فرو نشست سالانه 30سانتی متر

فهمی ادامه داد: با توجه به شرایط موجود در خوشبینانه ترین وضع سالانه دشت تهران 18 سانتی متر، دشت ورامین 12 سانتی متر، دشت قزوین 24 سانتی متر، دشت کرمان 20 سانتی متر، دشت زرند 24 سانتی متر، دشت رفسنجان 30 سانتی متر، دشت کاشمر 30سانتی متر و دشت مشهد 27 سانتی متر نشست می‌کنند.

وی با تاکید بر اینکه متاسفانه راهکارهای کاهش مصرف آب‌های زیر زمینی در قانون آمده است ولی اجرایی نشده است بیان داشت: تشکیل نظام مدیریتی آب در سه سطح انسانی، ملی، حوزه‌ای، انسداد چاه‌های غیر مجاز، جلوگیری از حفر و کف شکنی چاه‌ها، ایجاد گروه‌های گشتی و بازرسی، ایجاد تشکل‌های بهره برداری و ذینفعان آب زیر زمینی، تشکیل ستاد اصلاح پروانه‌ها، تجهیز چاه‌های کنترل هوشمند و جلوگیری از برداشت آب زیر زمینی، پخش سیلاب در مناطق برای احیاء و بالا بردن سطح آب زمین، ساخت سدهای زیر زمینی استفاده از روش‌های جمع آوری باران و ایجاد تشکل‌های ویژه برای بهره برداران آب از جمله راه کارهای این مهم است.

*** عدم موفقیت دولت و مجلس

فهمی ادامه داد: تجربه نشان داده دولت در زمینه کاهش مصرف بی رویه منابع آب‌های زیر زمینی موفق نبوده و مجلس هم نتوانسته در این باب نظارت کند و باید تشکل‌هایی در این زمینه ایجاد شود و تا مادامی که مردم و تشکل‌ها در این حوزه وارد عمل نشوند هیچ دولتی در این زمینه موفق نخواهد بود.

وی با تاکید بر ضرورت ارتقا آگاهی عمومی و ترویج روش‌های علمی برای کاهش مصرف بی رویه آب بیان داشت: کشور در آستانه یک فاجعه ملی در مورد منابع و سفره‌های آب زیر زمینی است.

رئیس مرکز پژوهشی پژوهشگاه هاب گستر با تاکید بر اینکه کشور در مدیریت سرزمینی در حوزه آب‌های زیر زمینی و کشاورزی شکست خورده بیان داشت: مهمترین مسئله‌ای که علیرغم وجود برنامه‌ها و قوانین جامع در حوزه آب با آن مواجه بوده است، عدم نظارت واقعی و بازرسی مستمر می‌باشد.