سلطان محمدی در رادیو گفت و گو عنوان کرد: اگر ارتباط کلامی در خانواده از جهت محتوا و نوع کلام مناسب باشد، تفاهم و سازگاری بیشتر میشود و باعث اصلاح و تربیت آسانتر میشود.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادیو گفت وگو؛ برنامه«ترنج » با موضوع ارتباط کلامی و تحکیم بنیان خانواده و با حضور دکتر زهره سلطان محمدی (دکترای علوم ارتباطات اجتماعی و مدرس دانشگاه) و دکتر مجتبی عباسی اصل(دکترای روانشناسی، پژوهشگر، مشاور خانواده و مدرس دانشگاه) روی آنتن رفت.
ترنج: اصولی که در ارتباط کلامی موفق باید رعایت شود چیست؟
سلطانمحمدی: گفتگو نقطه آغازین هر ارتباط و رقص کلمات است و باید بلد باشیم با کلمات به درستی ارتباط برقرار کنیم و آنها را در جایگاه خود قرار دهیم تا در ارتباط برقرار کردن، بهره درست را ببریم. باید دقت کنیم همیشه در مسیر صحبت کردن دلایلی وجود دارد که محاوره را به خطا میبرد مانند محتوا، رابطه و گاهی زمان نامناسب.
ترنج: والدین از چه روشهای تربیتی استفاده کنند تا فرزندان در جامعه ارتباط کلامی موفق داشته باشند؟
عباسی اصل: باید والدین با هم دیگر رابطه و گفتگوی خوبی داشته باشند و مهمترین مسئله رفتار آنها است. والد مسئول است گفتگوی خوبی با همسر و فرزندان داشته باشد و الگو برای فرزندان باشد. اگر والدین در نقش نصیحت بروند ممکن است از نقش والد بودن فاصله بگیرند ولی اگر الگوی خوبی باشند از این طریق مهارتهای گفتگوی سالم را به فرزندان منتقل میکنند.
ترنج: نقش مسئولان و رسانه ملی برای ارتقاء ارتباط کلامی چیست؟
سلطان محمدی: امروزه آموزش، آگاهی و اندیشه ارتباطات را خیلی قوی میکنند و باید صاحبان رسانه برنامههایی را ترتیب دهند و از کارشناسان ذیربط استفاده کنند و برنامههایی در راستای سواد رابطه و سواد عاطفی برای مخاطب پخش کنند تا او در راستای نیاز خود به برنامهها رجوع کند. با برنامه سازی، نیازسنجی و مخاطب شناسی میتوان به محتوایی دست پیدا کرد که مناسب حال مخاطب باشد.
ترنج: برای ارتقاء ارتباط کلامی خانواده چه راهکاریهایی وجود دارد؟
عباسی اصل: زمانی که اینترنت نبود ارتباطات کلامی و گفتگو زیاد بود، میتوان از تجربیات گذشته استفاده کرد. وقتی فضای مجازی در هر لحظه و هر مکان وجود دارد باعث میشود ارتباط در خانواده کم رنگ شود باید میزان استفاده از فضای مجازی را کم کرد و فقط در یک زمان مشخص از آن استفاده کرد و بقیه زمان را صرف گفتگو کرد.
ترنج: اثرات ارتباط کلامی در خانواده از چه جهاتی ارزشمند است؟
سلطان محمدی: اولین تاثیری که ارتباط کلامی دارد عمق بخشیدن به محبت و اطاعت است. اگر ارتباط کلامی از جهت محتوا و نوع کلام مناسب باشد تفاهم و سازگاری بیشتر میشود و باعث میشود سوء تفاهمها از بین برود و توقعات معقول شود و زمینه جدل لفظی و ناراحتیها کنار گذاشته شود و امید به زندگی بیشتر و اصلاح تربیت آسانتر شود.
ترنج: چه شیوههایی برای رفع موانع ارتباطی وجود دارد؟
عباسی اصل: یکی از مهمترین موانع ارتباطی در گفتگو این است که با پیش فرض وارد یک گفتگو میشوند و همین که بگویند حق با من است در واقع باب گفتگو بسته میشود؛ باید این پیشفرض را داشت که با هم به یک نقطه مشترک برسند. دیگر اینکه حین گفتگو نباید ذهن خوانی کرد.
ترنج: آیا بهترین راهکار برای رفع مشکلات خانوادگی حرف زدن است؟
سلطانمحمدی: هم خوب حرف زدن و هم حرف خوب زدن مهم است و شنونده خوب بودن کمک میکند که حرف درست جابجا شود. نشان دادن علاقه به گفتههای طرف مقابل باعث میشود عنصر کلام تقویت شود. برای کلام موثر باید به حالت چهره توجه شود و کلام با ارتباطات غیرکلامی همخوانی داشته باشد.
ترنج: چرا بیشتر خانمها، در ارتباط کلامی موفق هستند؟
عباسی اصل: آقایان باید در گفتگوها تکنیکهایی را رعایت کنند تا ارتباط کلامی بهتری داشته باشند؛ یک مسئله تأمل کردن است و دیگر اینکه گفتگوهایی که خارج از بطن خانواده اتفاق میافتد در گفتگوها و روابط خانواده بسیار تاثیرگذار هستند.
ترنج: ارتباط کلامی چه موقع به سمت اظهار محبت میرود؟
سلطان محمدی: زمانی که به عمق و معنا دست پیدا کنیم. بیشتر مشکلات روانی که برای انسانها به وجود میآید به دلیل این است که در جایی از زندگی نتوانستند به عمق معنا دست پیدا کنند. عزت و اعتماد به نفس در برابر کلام درست، جاری میشود. زمانی که کلمات درست جابجا شوند میتوان به نتیجه خیلی خوب دست پیدا کرد و باید به آدمها فرصت خود افشایی دهیم.
ترنج: اگر طرف مقابل اجازه و فرصت صحبت کردن را ندهد، در اینگونه مواقع چه باید کرد؟
عباسی اصل: مرحله اول؛ مکرر بازخورد دادن است، مرحله دوم؛ کمک گرفتن حرفهای است و مرحله سوم؛ همراه با طرف مقابل به مشاوره مراجعه کنند.
ترنج: در ارتباط کلامی برای رشد فکری، اجتماعی و احساس ایمنی در خانواده چه نکاتی را باید در نظر بگیریم؟
سلطانمحمدی: حس امنیت زمانی به طرف مقابل منتقل میشود که بلد باشیم تماس چشمی مناسب داشته باشیم. ما خیلی وقتها به فرزندان به واسطه کلام، اعتماد به نفس کاذب میدهیم. در ارتباط با فرزند؛ او حالات صورت را میفهمد ما مداوم با کلمه، فرزند را محکوم، سرزنش و تحقیر میکنیم؛ باید به او فرصت داد که حرف بزند وحرف زدن را بدون جمعبندی و در اوج تمام کنیم.
ترنج: تمرین مهارت ارتباط کلامی در خانواده چگونه آغاز شود؟
عباسی اصل: اول باید خودمان خوب صحبت کنیم و مهارتهای کلامی خودمان را ارتقا دهیم. یکی از مهمترین چیزها در مهارت گفتگو؛ احترام گذاشتن به طرف مقابل است و باید احساس ارزشمند بودن را به طرف مقابل انتقال دهیم و درگفتگوهای خانواده، ارتباط باید رودررو باشد.