پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز؛ چرا «سلام فرمانده » فراملی و فرااندیشه‌ای منتشر شد؟

پایگاه خبری تحلیلی نامه نیوز (namehnews.com) :
سرود سلام فرمانده در اقصی نقاط كشور به ده ها شیوه به صورت خودجوش در مدارس ، مساجد و راهپیمایی ها اجرا شد . از دلایل موفقیت این نماهنگ می توان به گفتمان خاص آن ، جذابیت و مدل اجرای آن كه بسیار موثر بود ، اشاره كرد . هنگامی كه یك محصول هنری در مخاطبان خود به گونه ای نفوذ كند كه به ورد زبان آنها تبدیل شود یعنی كاملا موفق و اثرگذار بوده است‌ . رسانه های بیگانه در این میان سكوت نكردند و این سرود را نقض حقوق كودكان دانستند. ماهیت این گروه سرود كه نامش برگرفته از جمله معروف حاج قاسم است همه آن چیزی است كه دست مایه هجمه رسانه های بیگانه شده است. عصبانیت رسانه های معاند در برابر این نماهنگ در حالی است كه همخوانی دانش آموزان با آهنگ مستهجن خواننده لس آنجلسی كه سال گذشته منتشر شد مورد استقبال این رسانه ها قرار گرفت.

در سال های اخیر تلاش می شد شخصیت ها و نمادی امریكایی و غربی به عنوان قهرمان نسل جدید معرفی شوند اما تمركز بر قهرمانان ملی ما به خصوص در سال های اخیر و تاثیرگذاری آن برای نسل جدید موجب نگرانی رسانه های معاند شده است. این نگرانی موجب شد تا بیگانگان به وب سایت " نوجوان " وابسته به سایت رهبری هجوم ببرند تا مانع آشنایی دهه نودی ها با قهرمان ملی خود شوند . با توجه به لزوم شناخت راهبرد فریب دشمن در این عرصه ، برنامه « امواج شبهه » امروز به بررسی مدل های ناكامی رسانه های بیگانه در مواجهه با نقطه زنی های اجتماعی و فرهنگی در ایران می پردازد . در این برنامه كه به همت سرویس سیاسی رادیو گفت وگو برگزار شد ، دكتر محمودرضا كبیری یگانه ، معاون ارتباطات و امور بین الملل شورای شهر تهران و مهندس محمد قنبری ، كارشناس ارشد رسانه و فضای مجازی به گفتگو و مباحثه پرداختند كه در ادامه مشروح آن را می خوانید ؛


** آقای كبیری ، گرچه سرود سلام فرمانده نقطه نمایانی برای هجمه های دشمن است اما این نوضوع تازه آغاز نشده و به این نماهنگ هم ختم نمی شود. با نگاهی به گذشته می توان نمونه های بسیاری همچون این موضوع را پیدا كرد . شما پیشینه این عرصه را چگوته ارزیابی می كنید؟

" سلام فرمانده " بغض فروخورده مردمانی است كه به دنبال منحی خود هستند . می توان این آهنگ را یك كنش اجتماعی و فرهنگی دانست كه پیشینه ای به وسعت تاریخ شیعه دارد. به همین دلیل لازم می دانم اندكی درباره تاریخ شیعه سخن بگویم. علیرغم سخن پراكنی رسانه های معاند درباره تفكر شیعی ، اندیشه و ساختار مهدویت كاملا مهربان ، آرام و همراه با منطق دارد كه پیشینه بسیار طولانی و قدرتمندی دارد . در طول تاریخ فرهنگی شیعه شعرای بسیار بزرگی چون دعبل خزایی ، ابوعامر ، محتشم كاشانی و شیخ صفی الدین حلی بودند كه در وصف ائمه شعر سروده اند. همچنین افرادی نظیر فردوسی ، عطار نیشابوری و مولانا تصنیف های بسیار زیادی در توصیف امیرالمومنین (ع) سروده اند . در سده سوم و چهارم هجری ، شاعرانی همچون شهید بلخی و رودكی سمرقندی در مدح ائمه اطهار نوشته های بسیار زیادی دارند . به همین دلیل بنی امیه تلاش بسیار زیادی كرد تا با زر ، پول و تزویر این ساختار و اندیشه فرهنگی را به نوعی از شیعه بگیرد و برای خود یك ساختاربندی ایجاد كند اما موفق نشد ، پس به تمسخر روی آورد و امروز این روند را در مورد سرود « سلام فرمانده » می بینیم .

* عملكرد عجولانه و سطحی رسانه های معاند

** آقای قنبری ، همان گونه كه آقای كبیری اشاره كردند دشمنان از سر ناچاری به تمسخر روی آورده اند . شما این اقدامات و این نوع جهت گیری ها را چگونه ارزیابی می كنید؟

سوالی كه پیش می آید این است كه چرا رسانه های معاند بر سر این موضوع بیش از همیشه فریاد سرداده اند ؟ معمولا زمانی كه این رسانه ها می خواهند بر روی موضوعی مانور داشته باشند ابتدا اتاق فكرهای آنها محتوا را در لایه های كارشناسی به بحث می گذارند ، سپس از طریق محتوا وارد می شوند و الگو را شكل می دهند اما آن گونه این بار دیدیم حتی در محتوا هم اشتباه كردند . به عنوان مثال شبكه من و تو ابتدا این نماهنگ را به رهبری نسبت داد و پس از مدتی كه متوجه شدند مفهوم اصلی این سرود مربوط به امام زمان (عج) است بر روی ظهور متمركز شدند . درواقع برخورد سطحی با این موضوع بسیار تعجب برانگیز بود . بخش دیگر ماجرا كه موجب بالا رفتن صدای بیگانگان و رسانه های آن شده است ، مخاطبان این سرود هستند .

* اثر تربیتی و فراملی سرود "سلام فرمانده"

همه می دانیم كه دنیا از هالیوود تا شركت های مختلف و رسانه های كودك ، دوران كودكی و نوجوانی را بسیار مهم و حیاتی می دانند بنابراین سرمایه گذاری بسیار هنگفتی برای این رده های سنی دارند و زمانی كه یك اثر هنری این چنین بر این لایه انسانی اثر می گذارد ، نگران می شوند و تلاش می كنند این نماهنگ كه اثر تربیت كنندگی بالایی دارد را با تكنیك های مختلفی از جمله تكرار ، تمسخر ، كوچك نمایی و بسیاری از تاكتیك های عملیات روانی مورد هجمه قرار دهند. همچنین قرارداد ماهواره های ما با فرانسه به صورت یك طرفه لغو می شود تا امواج حاضل از این پدیده به خارج از مرزهای جغرافیایی ایران نرسد اما با همه این تلاش ها می بینیم كه در كشمیر ، هند و حتی كشورهای اروپایی اثر سلام فرمانده با همین لحن و آوا ترجمه و به زبان آن كشور بیان می شود . تكنیك پركاربردی كه رسانه ها برای القای غیرمردمی بودن یك موضوع استفاده می كنند ، این است كه آن را به یك قشر خاص منتسب كنند ، به عنوان مثال مطرح می كنند كه «سلام فرمانده » تنها مورد پسند بسیجیان و هیئتی هاست .این در حالی است كه جمعیت های چندصد هزار نفری كه در ورزشگاه آزادی و شهرهای مختلف برای اجرای این نماهنگ جمع شده اند به خوبی نشان می دهند كه این سرود برای یك قشر خاص نیست . متاسفانه دستگاه های عریض و طویل فرهنگی كشور ما با بودجه های بالایی كه دارند نتوانسته اند چنین خروجی داشته باشند كه اثر فراملی داشته باشد .



* ضرب آهنگ جذاب سرود عامل جهان شمولی آن است

كبیری یگانه – دقیقا درست است . به نظر من این سرود فراتر از نظام ، ایدئولوژی و ساختار شیعه حركت كرده است . وقتی افرادی كه هیچ شناختی نسبت به این ایدئولوژی و اندیشه ندارند درباره این سرود سخن می گویند و آن را دوست دارند ، نشان می دهد كه ضرب آهنگ آن آنقدر جذاب است كه جهان شمول شده است .

* امثال ابوذرها پای كار نظام ایستاده اند

** آقای كبیری در موضوع سلام فرمانده چه اتفاقی افتاد كه این سرود را به یك ایستگاه و نقطه عزیمت تبدیل كرد و موجب جاری شدن بر سر زبان ها شد؟

زمان امامت امام جعفر صادق (ع) ، دستگاه بزرگ بنی امیه تلاش می كرد ساختار و تفكرات شیعی را تخریب كنند و در برابر زحمات بی دریغ امام صادق (ع) مقابله كند. در این زمان شاعری به نام « فارزدوق» نوع شعرخوانی ، ادبیات و كلام خود ، كل نظام ساختاری شعری كه بنی امیه در طی ده ها سال می كوشید ایدئولوژی شیعه را به آن سمت ببرد ، به هم ریخت یعنی هنگامی كه بنی امیه تلاش می كرد امام زدایی و شیعه زدایی كند ، این شاعر در برابر آن ایستاد. این روزها نمونه شخصیت این شعر و اصحاب وفاداری چون ابوذر ، در این سرزمین بسیار زیاد است و این عزیزان هستند كه پای كار نظام ایستاده اند .

* نظام سلطه و تلاش برای تربیت نسل جدید

** آقای قنبری ، ما برای روبرو شدن با هجمه های دشمن باید چگونه عمل كنیم و در این جنگ شناختی كه در آن قرار داریم ، چگونه كنش هایی چون سلام فرمانده را تولید و هدایت كنیم ؟

اگر بخواهیم از حوزه شناختی به این موضوع بپردازیم باید ببینیم كه چه حركتی آغاز شده و چه ضرباتی به دشمن می زند. رسانه های معاند به ویژه از سال 2019 خط سیری را آغار كرده اند كه بر اساس آن دنیا و به صورت ویژه كودكان و نوجوانان را با موسیقی تربیت كنند نمونه آن را در انیمیشن باب اسفنجی شاهد بودیم كه لایه هایی از انحراف را در خود داشت و در مراكز آموزشی مورد استفاده قرارگرفت.

برای مقابله با این جریان در گام نخست باید خطوط دشمن را شناسایی كنیم . نظام سلطه بر روی گروه های مختلف موسیقی مانند BTS و اگزو سرمایه گذاری می كند و زمینه رشد و شهرت آنها را در كل جهان فراهم می كنند . حتی افتتاحیه جام جهانی در قطر هم به گروه نوجوانی سپرده می شود كه هویت جنسی مشخصی ندارند و تنها هویت آنها موسیقی است . اگر تحلیلگران ، نخبگان ، تولیدكنندگان و نویسندگان درباره این خطوط تفكر نكنیم از قافله عقب خواهیم بود چرا كه 13درصد از یادگیری و قوه شناخت توسط شنوایی شكل می گیرد .

* رسانه ها به مردم بپیوندند

به عقیده من ، یكی از دلایل گسترش طنین سلام فرمانده در كل جهان مقابله رسانه های معاند با آن بود . یك مثال دیگر در این زمینه برنامه سازی این شبكه ها در زمان شهادت شهید حججی بود . همان طور كه می دانیم از شهادت ایشان تا بازگشت پیكرشان به وطن ، یك وقفه زمانی ایجاد شد ، بر اساس یك برآورد تعداد برنامه هایی كه آن زمان با موضوع شهدا در رسانه های معاند اعم از بی بی سی و VOA منتشر شد با میزان برنامه ساخته شده پیرامون شهادت از پیروزی انقلاب تا امروز برابر می كند. از این رو از مسئولان كشور درخواست می كنم فضایی را فراهم كنند تا رسانه از بخش دولتی فاصله بگیرد و در بخش های مردمی متمركز شود. همانگونه كه درباره سرود سلام فرمانده دیدیم اجرای گروهی كودكان در مسجد جمكران توانست این شور بزرگ را ایجاد كند . از سوی دیگر پیوست های فرهنگی باید از حوزه های دولتی و حكومتی جدا شوند ، جنبه های مردمی را ببیند و از آن ها حمایت كند.



* اثر پیوست رسانه ای از حاج قاسم بر كودكان

** این موضوع واضح و روشنی است كه ما با حجم بزرگی از تكنیك ها و شیوه های رسانه ای روبرو هستیم . نمونه آن عملیات روانی بود كه درباره شهید حججی اجرا شد و دكتر قنبری به آن اشاره كردند . در مورد سرود سلام فرمانده هم از تكنیك های بسیار متنوعی استفاده كردند . سوال اینجاست كه چرا با وجود این عملیات سنگین و سرمایه گذاری رسانه ها ، شاهد نتیجه عكس بودیم و این سرود این چنین محبوب شد ؟

قنبری– مدتی پیش یك كلاس برای كودكان 8 تا 12 ساله برگزار كردم ، زمانی كه درباره الگوسازی بازی های رایانه ای و محتوای رسانه ای با آنها گفتگو می كردم ، از آنها درباره الگوهایشان پرسیدم ، بیش از 90 درصد آنها گفتند كه می خواهند در آینده حاج قام سلیمانی شوند . این در حالی است كه آنها این شهید والامقام را ندیده و درك نكرده اند و تنها یك پیوست رسانه ای از او دیده اند .



* عدم درك شیعه توسط نظام سلطه

** آقای كبیری ، اگر بر خروجی رسانه های بیگانه درباره سرود سلام فرمانده تمركز داشته باشیم ، می بینیم كه مدل های رسانه ای كه در پیش گرفتند بسیار متنوع بود. شما این جریان سازی و عملیات روانی را چگونه ارزیابی می كنید؟

در حوزه رسانه مفهوم «كنش – كنش » مطرح است . خوشبختانه دشمنان و رسانه هایشان نتوانسته اند در برابر كنش ما كنش داشته باشند چرا كه آنها این رفتار ، تفكر و نگاه ما را نمی شناسند .

نوع رویكردی كه نظام سلطه در برابر سرود « سلام فرمانده » داشت ، شامل مراحلی است ؛ پرده نخست ، نگاه عجولانه ای بود كه نسبت به این موضوع داشتند یعنی دستپاچگی در رفتار آنها كاملا مشهود بود . به عنوان مثال مجری یك شبكه تلویزیونی فارسی زبان ، در سه روز سه رفتار مختلف از خود نشان داد . پس از این مرحله وارد فاز تمسخر شدند یعنی همان كاری كه بنی امیه انجام داد . پس از گذشت چند روز كه موج بزرگ را دیدند و فهمیدند نمی توانند در برابر آن مقاومت كنند ، این تحلیل را داشتند كه ایدئولوژی موجود را نمی شناسند و نمی توانند آن را تحلیل كنند . بزرگترین نقطه ضعفی كه محور غربی در برابر ما دارد این است كه فرهنگ و تفكر شیعه را نمی شناسند. رسانه های بیگانه برای این فاز مسائلی را مطرح كردند كه سعی داشتند برای آن منطق بتراشند . در گام بعدی ، زمانی كه این سرود فرامرزی شد ، در محور شیعه خود را نشان داد ، از نگاه ایرانی و ملی فراتر رفت و اندیشه ظهور را به نمایش گذاشت ، رسانه ها خشم خود را بروز دادند و شروع به دشمنی با اهل بیت (ع) كردند. درواقع این موضوع را القا كردند كه مشكل ما با شما مهدویت و بحث آخرزمان است. سپس تلاش كردند این موضوع را به برجام و انرژی هسته ای مرتبط كنند یعنی كاری كه در حوزه فرهنگ و آموزش انجام شده را به فضای سیاسی و امنیتی كشاندند. به طور كلی باید اعتراف كنند كه نتوانستند خود را در برابر این تفكر و گفتمان سازی كه از بطن شیعه به وجود آمده است ، كنترل كنند . به معنای دیگر به جای آن كه در برابر كنش ما كنش داشته باشند به واكنش روی آوردند و خشمگینانه پاسخ دادند.

برنامه امواج شبهه كه گفتگوی تخصصی پیرامون ماهیت شناسی رسانه های معاند فارسی زبان است ، روزهای یكشنبه و سه شنبه ساعت 16 به مدت 60 دقیقه به روی آنتن این شبكه به نشانی موج اف ام ردیف 103.5 مگاهرتز می رود و در این قسمت به بررسی مدل های ناكامی رسانه های بیگانه در مواجهه با نقطه زنی های اجتماعی و فرهنگی در ایران پرداخت .

این برنامه به تهیه‌كنندگی سیده ‌فاطمه شعار، هماهنگی گیسو جعفرزاده، آیتم‌سازی سمیرا صدیق كردی ، گویندگی فاطمه عبدالوند و با كارشناسی و اجرای مصطفی صادقی تقدیم مخاطبان می‌شود.