با نگاهی به رسانه های نوین در عصر تكنولوژی و تولد فزاینده شبكه های ارتباط جمعی در بعد مجازی این سوال به ذهن متبادر می شود كه نسبت رسانه و دین چیست؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید رسانه را به مفهوم دانش یا ابزار مورد واكاوی قرار دهیم.
ضعف نهادهای تصمیم ساز در برابر رسانه
در این میان نظریه ای در كشور ظهور و بروز می یابد كه اگر رسانه در خدمت نهادهای دینی باشد، نسبت دین و رسانه برقرار شده است. درباره این تفكر باید گفت شاخصه های رسانه ای دینی و استفاده از موضوعات دینی و مذهبی در قالب محتواهای رسانه ای متفاوت بوده و اگر یك ارگان و نهاد دینی، رسانه ای را اداره كند لزوما بدین مفهوم نیست كه نسبت دین و رسانه به وجود آمده است یا خیر. اما از این نكته غافل بوده ایم كه محتواهای دینی در قالب پیام ها و لایه های پنهان چه سهمی دارند. در این میان ضعف عملكرد نهادهای درونی باعث شده قدرت رسانه به مفاهیم دینی و مذهبی -حتی با در نظر داشتن چارچوب های منطقی و عقلی-، بچربد و این روند نه به دلیل ضعف دین، بلكه ناشی از ضعف عملكرد رسانه ای و نهادهای تصمیم گیرنده و تصمیم ساز این حوزه است كه باعث شده ضریب نفوذ دین و پیام های دینی و ترویج مذهب در رسانه ها از جمله فضای مجازی با محدودیت همراه باشد.
تاثیر پذیری زندگی روزمره از رفتار گروه های مرجع در فضای مجازی
رفتار گروه های مرجع جامعه و سبك زندگی نوظهور بر زندگی دینی مردم تاثیرگذار است. در این میان گروه هایی كه بیشترین یا دنبال كننده لایك را در فضای مجازی دریافت می كنند، به عنوان گروه مرجع شناخته می شوند.
امروز در فضای مجازی با مرجع شدن گروه ها و افرادی مواجه هستیم كه بقا و ماندگاری شان در شبكه های اجتماعی منوط به این است كه مخاطبین آن ها را درك و تلاش كنند این افراد در چنین فضایی باقی بمانند. این افراد در عرصه های گوناگون بروز و ظهور دارند. در مثال به توان به گروه های مجازی و بی اصالت در زمان انتخابات اشاره كرد. این گروه ها تا حدودی تاثیرگذار هستند در حالی كه ممكن است مدتی بعد، از فعالیت خود اظهار پشیمانی كنند. توجه به چنین گروه ها و افرادی باعث می شود اوع نگرش های اشتباه چنین افرادی به جامعه القا شود. قطعا رفتار این افراد و سبك زندگی گروه های مرجع نوظهور بر روی زندگی دینی مردم تاثیرگذار است و لذا انتشار نوع خاصی از پوشش، گفتار و رفتار و تعامل این افراد در شبكه های اجتماعی، قطعا بر مخاطبین اثرگذار خواهد بود.
اگر فضای مجازی را شمشیری دو لبه بدانیم، می توان از این فضا برای تبلیغ دین استفاده كرد و هم می شود علیه مذهب مورد استفاده قرار داد كه این مسئله به نوع كاركرد جامعه باز می گردد. كسانی كه در فضای مجازی گروه مرجع هستند، به دلیل خلاء و كم كاری افرادی است كه می توانند به عنوان گروه مرجع حضور و فعالیت داشته باشند، اما بنا به دلایل خاص ترجیح می دهند، وارد كارزار و بازی رسانه ای نشوند.
