ذوعلم در رادیو گفت‌وگو مطرح كرد: اگر بتوانیم در نهاد دولت سازوكارهایی تعریف كنیم كه مردم در امور اجرایی كشور نقش بیشتری داشته باشند، راه‌های بیشماری از نفوذ بسته می‌شود.
از جمله پدیده‌های سیاه تاریخ معاصر ایران به ویژه پس از انقلاب اسلامی، مسئله نفوذ و خسارت‌های ناشی از آن است. ملت بزرگ ایران با حافظه تاریخی و مشحون از آثار زیان‌های نشات گرفته از جریان نفوذ در ایران، همواره با این پدیدل ناپسند مقابله می‌نماید. مردم این مرز و بوم در دفاع از ارزش‌های ایرانی و اسلامی خود و اهتمام به غیرت ملی، پافشاری بسیار دارند و هرگز حاضر نمی‌شوند پای بیگانه توسط ستون پنجم آنها به خاك این سرزمین بازگردد.
خاطرات تلخ از دوران ضعف قاجاریه و پس از آن شكل گیری استبداد رضاشاهی و پسرش، با تشكیل ساواك به وسیله سازمان سیا و موساد از یاد نخواهد رفت. وطن فروشی جریان‌های وابسته از مشروطه تا ریاست جمهوری بنی صدر و خطرناك تر از آن نفوذ جریانی كه موجب تغییر بنیاد‌های ارزشی ملت ایران می‌گردد نیز رویه‌ای دیگر از پدیده خطرناك نفوذ در ایران است كه اینك در پی بازیابی تاریخی خود در مناصب تصمیم گیر و تصمیم ساز می‌باشد. از این رو ملت ایران فارغ از عملكرد نظام حاكم، همواره با نفوذ مقابله كرده است كه نمود عینی آن خاموش كردن آتش فتنه سهمگین 88 و فتنه‌های تابعه آن است. در همین راستا برنامه « شبكه سایه‌ها » با حضور حجت الاسلام دكتر علی ذوعلم، رئیس اندیشكده بیانیه گام دوم و دكتر محمود عرب اسماعیلی، كارشناس مسائل سیاسی درباره شیوه‌های مردمیِ خنثی سازی نفوذ دشمن در ایران اسلامی به بحث و گفتگو پرداختند كه مشروح آن را می‌خوانید؛
** آقای ذوعلم، بیش چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی می‌گذرد و ما در تمام این سالها تلاش دشمن برای نفوذ در عرضه‌های گوناگون بوده‌ایم. به نظر می‌رسد عمق تلاش‌ها در چندسال اخیر افزایش یافته است كه می‌توان آن را ناشی از افزایش قدرت ایران دانست. شما نقش مردم در شناخت جریان‌های نفوذ را چگونه ارزیابی می‌كنید؟
انقلاب اسلامی با حضور، آگاهی و اراده مردم در برابر رژیمی شكل گرفت كه پشتیبانی قدرت‌های بزرگ دنیا را داشت و از انواع راهبردهای فرهنگی برای تخریب اسلام استفاده كرده بود. در تمام این سالها كه از عمر انقلاب می‌گذرد ایستادگی مردم در برابر دشمنی‌ها و نفوذ موجب پایداری نظام بوده است. نفوذ یك از ابعاد نفاق است چرا كه دشمن به صورت واضح وارد میدان نبرد نمی‌شود و به دلیل پنهان شدن چهره دشمن، نفوذ پدیده بسیار پیچیده‌ای است. این پدیده شوم حاصل رخنه‌ها و تاثیرگذاری فرهنگی است كه در ادراك جامعه نسبت به حقایق ایجاد می‌شود. گرچه راهكارها و راهبردهای امنیتی و حاكمیتی برای مقابله با نفوذ تاثیر گذار است اما عامل اصلی كه می‌تواند راهگشا باشد، حضور مردم است.
عنصر اساسی در این مقابله، آگاهی، بصیرت و شناحت مسئله است یعنی تا زمانی كه مردم مبادی، مبانی و ارزش‌های انقلاب را بپذیرند و نسبت به ترفندها و تكنیك‌های دشمن شناخت داشته باشند در برابر نفوذ ایستادگی می‌كنند. عنصر مهم دیگر در این مقوله، اراده است. در واقع ممكن است عده زیادی آگاهی و شناخت كافی نسبت به نفوذ دشمن داشته باشند اما نخواهند در برابر آن بایستند. بنابراین دو عامل گفته شده می‌تواند هوشیاری جامعه در برابر نفوذ را ارتقا دهد. در این میان، نخبگان و رسانه‌ها جامعه اهمیت بسیاری در شناسایی و مقابله با نفوذ دارند و انتظار زیادی از آن وجود دارد كه علاوه بر شناخت شیوه‌های دشمن، به جامعه نیز آگاهی ببخشد.
* نقش انكار ناپذیر نخبگان در دشمن شناسی
** آقای عرب اسماعیلی، درباره نقش مردم، به ویژه نخبگان در افزایش سطح دشمن شناسی جامعه سخن گفتیم، از نظر شما اساسا نقش نخبگان در افزایش بصیرت مردم چه اندازه بوده است؟
از آنجا كه نفوذ پدیده‌ای پنهان و خاموش است، لازم است كه نخبگان به دلیل دید بازتر و اندیشه فراتر نسبت به جامعه، نقش تبیین فتنه‌های دشمن را داشته باشند. همان گونه كه مقام معظم رهبری فرمودند جهاد تبیین به خصوص در جامعه امروز با گسترش فضای مجازی و شبكه‌های اجتماعی ضروری است و نقش نخبگان در آگاهی بخشی مردم در زمینه دشمن انكار ناپذیر است.
* تاثیر دولت مردمی بر كاهش نفوذ
** آقای ذوعلم، ما در دوران رهبری امام خمینی (ره) و آیت الله العظمی خامنه‌ای مشاهده كرده‌ایم كه تا چه حد بر نقش مردم در پیشرفت انقلاب و خنثی سازی توطئه‌های دشمنان تاكید شده است. شیوه‌هایی كه مردم می‌توانند با تكیه بر فرمایشات بنیان گذار انقلاب و رهبری در برابر شبكه نفوذ بایستند چیست؟
آگاهی مردم از هدف نفوذ بسیار اهمیت دارد . انسان‌ها در هر جامعه‌ای دارای وجدان و فطرت پاك الهی هستند كه اگر حق و باطل را به درستی تشخیص دهند به راحتی در جبهه حق قرار می‌گیرند. هدف اصلی نفوذ سلطه همه جانبه نظام سرمایه داری در كشور ماست. نمونه آن در دوران پیش از انقلاب از كودتای 28مرداد سال 1332 علیه دولت مصدق تا حذف نظام سلطنت با انقلاب اسلامی در سال 1357 موجود است كه یك سلطه همه جانبه سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی به نفع امریكا برقرار بوده است. به همین دلیل یك انقلاب كاملا مردمی است با وحدت جدی بین همه جناح‌های سیاسی در برابر رژیم طاغوت شكل گرفت. باید توجه داشت كه انقلاب اسلامی كاملا مردمی بود اما اساسا دولت مدرن، غیرمردمی است و گاهی منافع دولت با منافع مردم در تعارض قرار می‌گیرد. اگر ما بتوانیم نهاد دولت را مردمی كنیم یعنی سازوكارهایی تعریف كنیم كه مردم در امور اجرایی كشور نقش بیشتری داشته باشند، راه‌های بیشماری از نفوذ بسته می‌شد.
* ارتباط میان افزایش تحریم‌ها و نفوذ در ایران
** آقای عرب اسماعیلی، مطمئنا دشمن برای تضعیف اقتصاد و فشل كردن اداره كشور، تحریم‌های ناجوانمردانه‌ای را اعمال كرده است تا از این رهگذر، مردم ایران را عصبانی و ناامید كند. درواقع تلاش دشمن برای افزایش تحریم‌ها، تغییر باورها و هویت افراد جامعه است. از نظر شما دشمن تا چه اندازه از تحریم‌ها برای نفوذ بهره برده است و چه راهكارهایی را برای مقابله با این جریان نفوذ مناسب می‌دانید؟
برجام خود بستر و زمینه ساز نفوذ در كشور بود یعنی دشمن در فضای پسابرجام به دنبال نفوذ سیاسی و امنیتی در اركان مختلف جامعه بود. همان گونه " باراك اوباما "، رئیس جمهور سابق آمریكا در مصاحبه با روزنامه نیویورك تایمز به این موضوع تاكید كرده و گفته بود: یكی از سیاست‌های كلان امریكا در این مذاكرات، تغییر ذهنیت ایرانیان نسبت به امریكاست. بنابراین می‌توان گفت دشمن در پی این بود كه با القای پذیرش توافق نامه برجام، این ذهنیت را در جامعه ایرانی و آحاد مردم شكل دهد كه توانستیم با امریكا مذاكره كنیم پس می‌توانیم در مسائل دیگر هم با این كشور كنار بیاییم و این موضوع زمینه ساز ورود نمادهای امریكا و غرب به ایران باشد. در واقع هدف امریكایی‌ها از نفوذ، تغییر سبك زندگی مردم است. از این رو معرفی الگو و گزاره‌های متنوع از سبك ایرانی اسلامی مبتنی بر آموزه‌های دینی و فرهنگِ غنی ایرانی می‌تواند راهكار خوبی با برای مقابله با نفوذ دشمن در این حوزه باشد.
* جهاد كبیر راه مقابله مردمی با نفوذ است
در راهكارهای مقابله با نفوذ می‌توان از فرمایشات مقام معظم رهبری الگو گرفت. ایشان در سال‌های گذشته موضوع بسیار مهمی با عنوان « جهاد كبیر » را مطرح كردند. اگر خود باوری، مقاومت و عدم اطاعت در برابر خواسته‌های دشمن در میان مسئولان ما و مردم تجلی یابد، حاصل آن اقتدار نظام اسلامی خواهد بود یعنی می‌توانیم در عرضه‌های مختلف موفق باشیم؛ همان گونه كه دانشمندان و نخبگان حوزه‌های نظامی، موشكی و پزشكی با الهام گرفتن از این فرمایش رهبری به قله‌های بلندی رسیده‌اند.
* گاهی خودی‌ها زمینه ساز نفوذ هستند
** آقای ذوعلم، از نظر شما در سال‌های گذشته ما چقدر از ناحیه نفوذ در سبك زندگی لطمه دیده‌ایم؟
تغییر سبك زندگی زمینه ساز سلطه همه جانبه است. اگر جامعه به جای توجه به ارزش‌های ملی، فرهنگی و بومی خود، ارزش‌های زندگی غربی را جایگزین كند، به جای تولید، در پی مصرف زدگی باشد، مد و آرایش را از كشورهای غربی تقلید كند، در معیارهای سیاسی خود دنیا گرایی و رقابت‌های حزبی و جناحی را اصل اساسی قرار دهد و... سبك زندگی آن خود به خود تغییر پیدا می‌كند.
در سبك زندگی دو سطح خرد و كلان داریم. در سطح كلان، نخبگان و خواص به ویژه سیاستگذاران و برنامه ریزان فرهنگی، اجتماعی و تربیتی تاثیرگذارند. باید توجه داشته باشیم بر اساس سنت الهی، مردم به بزرگان و راهبران خود نگاه می‌كنند، البته راهبران، در چند نفر كه در راس قرار گرفته‌اند خلاصه نمی‌شود. گاهی یك مدیر كه برخی از افراد جامعه از او الگو می‌گیرند با استفاده از رانت و ویژه خواری به ثروت بالا و ناعادلانه‌ای می‌رسد. این موضوع می‌تواند به افراد زیردست و كنار او سرایت پیدا كند. بنابراین نباید تمام رخنه‌ها و ورودی‌های نفوذ را ناشی از عاملیت دشمن بدانیم بلكه بخش بسیاری از آن به دلیل رفتار خودی‌ها یا تاثیر نفوذ در میان سیاست گذاران و مدیران است.
در بیان آخر، اگر جامعه به شاخص‌ها برسد و معیار تشخیص، ارزش‌های بالاتر از ظاهر باشد، قطعا راه نفوذ سد خواهد شد. به یاد داریم در فتنه 88، افرادی می‌گفتند فلان شخص كه از نزدیكان امام (ره) بوده و در اوایل انقلاب جایگاه و سمت ویژه‌ای داشته است. درواقع این گونه نسبت‌ها كه شاخص‌های درستی نیست، موجب می‌شود جامعه نتواند به درستی تصمیم بگیرد.
گفتنی است، رادیو گفت‌وگو می‌كوشد در قاب مجموعه برنامه «شبكه سایه‌ها » خط نفوذ در كشور را مورد بررسی و تبیین قرار بدهد. در این برنامه مبانی نفوذ، جریان شناسی، ابعاد، آثار و راه‌های مقابله با آن تشریح می‌شود. از مجرای این كوشش، دست كم مخاطبان این رسانه، نسبت به شاخص‌های مختلف شناخت عرصه‌ها، مجاری و ابعاد نفوذ آشناتر خواهند شد و نوعی آگاهی بخشی اجتماعی در مقابله با جریان نفوذ در جامعه شكل خواهد گرفت.
