گاهی یك خبر بد می تواند سایه تلخ خود را روی همه خبرها بیاندازد؛ اینجا همان جایی است كه مخاطب درگیر می شود. یك شگرد جدید كه به آن «تلخِ جذاب» می گویند.
پایگاه خبری-تحلیلی رادیو گفتوگو: گاهی یك خبر بد می تواند سایه تلخی اش را روی همه خبرها بیاندازد. وقتی ذهن مخاطب با آن خبر تلخ درگیر شد به اصطلاح بسته می شود و دیگر توان تغییر حالش كم می شود. گاهی رسانه های بیگانه از این ویژگی ذهن برای تولید محتوای منفی استفاده می كنند. این شگرد را اصطلاحا ”تلخِ جذاب“ می گویند.
رسانه های بیگانه چند ماه مانده به انتخابات انبوهی خبر منفی تولید می كند. این خبرها به سوی مخاطب پرتاب می شوند تا شاید یكی از آنها جامعه را درگیر كند. وقتی این خبر منفی سرجایش رفت آن وقت در روزهای نزدیك به انتخابات دیگر خبرهای مثبت هم نمی تواند آن تلخی را از بین ببرد. در شگرد بادام تلخ حتما باید تلخی را به سمت مفاهیم مثبت برد، یعنی همان بادام كه ظاهرا خوراكی خوشمزه است اما ناگهان تلخ می شود.
دكتر علیرضا داودی كارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی، ضمن تشریح كاركرد رسانه های فارسی زبان بیگانه درخصوص تكنیك ”تلخِ جذاب“ گفت: وقتی شما یك بادام را می خورید و از قضا بادام تلخ باشد، این تلخی همه دهان شما را می گیرد، اما همه ما می دانیم كه بادام در اصل خوشمزه است.
وی افزود: از لحاظ عمومی نخستین كاری را كه می كنید باید آن را از دهان خود بیرون بریزید و اغلب افراد وقتی این اتفاق می افتد یه لیوان آب می خورند، آن آبی كه می خورند دقیقاً، دارند عمل وارونه را انجام می دهند، زمین را اشتباه گرفتند به جایی كه بریزن بیرون، آب رو می خورند و تلخی را به داخل بدن هدایت می كنند، در صورتی كه باید بیرون می ریختند.
این كارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی گفت: اگر بعد از این اتفاق كسی به ما بادام تعارف كند، نگاهمان به این بادام ها بسیار محدود است، چون این تلخی را تجربه كردیم، چون تا داخل معده ما تلخی رفته به همین خاطر، این مسیر را محدود می بینیم.
آقای داودی افزود: اتمسفر ذهنی مان محدود می شود به تلخیِ بادام شیرین، اما چون تلخی تو ذهن ما رفته، ذهن به تلخی توجه می كند.
او ادامه داد در همین حال فرض كنید همان لحظه فردی به شما معجون تعارف می كند كه روی آن بادام هم وجود داشته باشد، همانگونه كه می دانیم معجون بسیار طرفدار دارد و محبوب هست اما آن بادام تلخ در ذهن شما، حكم شر پیدا می كند، یعنی آن محبوب را از نظر شما شر می كند، در صورتی كه ممكن است بادام تلخ نباشد، اما ذهن دارد همان بادام قبلی را تصور می كند.
این كارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی تاكید كرد: پس زمینه وجود دارد، تلخِ جذاب، زمینِ وارونه و آسمانِ محدود و این قاعده را ایجاد می كند به نام شرِ محبوب.
او افزود: یادمان باشد در حوزه انتخابات وقتی می خواهند یك آدم ناكارآمد را تحمیل كنند و یا اینكه آدم ناكارآمد را مجدداً در عرصه انتخابات وارد كنند، كه مردم مجدد انتخاب كنند نهایتا منجر به همان شر محبوب می شود، در این چهار تكنیك شایعات خیلی رشد می كند.
داودی در ادامه درباره كاركرد تكنیك تلخ جذاب در رسانه های فارسی زبان بیگانه توضیح داد: گاهی این رسانه ها مدام فریاد می زنند كه مردم اگر فلان نامزد بیاید در انتخابات شركت كند، از فردا صبح در خیابان ها دیوار می كشند، خانم و آقا از هم جدا می كنند، اگر فلان آقا بیاید از فردا همه جهان با ما سر جنگ دارند و با ما می جنگند و ما امنیت نخواهیم داشت، اما اگر فلان آدم بیاید رئیس جمهور شود، دیوارها برداشته می شود و هیچ كس هم با ما سر جنگ ندارند. این تكرار و تبلیغ نتیجه اش چیزی جز همان تلخی نیست و نتیجه اش را بعضاً مخاطب می بیند كه مردم نسبت به یك نفر به تلخی رسیده اند.
داودی افزود: اما با توجه به تلخی كه رسانه های بیگانه برای مخاطبان شان ساختند، این جذاب تر است، آن تلخ غیر جذاب می شود.
او گفت: در واقع این رسانه ها یك دو وجهی را ایجاد می كنند، نهایتاً به یك نقطه می رسند و این نقطه این است كه مخاطب احساس می كند، حالا فعلاً همین را داشته باشیم، تا ببینیم چه كار می كنیم.
كارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی ادامه داد: نتیجه این شر محبوب، به این نقطه می رسد كه زمین وارونه می شود و این زمین وارونه جای شهید و جلاد را عوض می كند و مخاطب دیگر چاره ای جز عبور كردن ندارد. چرا؟ چون تلخِ تحمیل شده؛ خورده شده است، در حالی كه جامعه باید بدانند كه باید تلخی را دفع و این شیرینی را جذب كند.
داودی گفت: اصلا انتخابات یعنی همین، اگر تلخی حس می شود كه هست، آمریكایی ها همان حرف را می زنند كه طرفِ رسمی دارد می زند، این تلخ باید دفع و شیرینی جذب شود.
او ادامه داد پس از انتخابات دوباره و انتخابات مجدد كمك به جذب شیرینی می كند، در حالی كه رسانه های بیگانه می آیند همه این كار را می كنند كه جامعه پای صندوق های رای گیری در روز انتخابات نرود كه نتواند جذب شیرین داشته باشد و همچنان با همان یاد تلخ، معجون را هم پس بزند و همان یك مشت بادام شیرین را هم پس بزند.
شگردهای رسانه های بیگانه برای تغییر ذهن مخاطب فارسی زبان هر روز بیشتر می شود، شناختن و درك این جنگ شناختی قسمتی از سواد رسانهای مورد نیاز امروز ایرانمان است.
بطور كلی كارِ رسانه و كار علوم شناختی به هم مرتبط است، به این ترتیب كه رسانه ها عموما تا زمانی كه نتوانند سطح شناخت ما را شكل بدهند، تاثیری روی ما نخواهند داشت، از سوی دیگر این شناخت ما هست كه حوزه رسانه ها را شكل می دهند. رابطه میان جنبه های مختلف علوم شناختی و رسانه در جامعه ایرانی، تا به امروز كمتر مورد توجه قرار گرفته است و این عرصه، همچنان در مرحله كودكی بسر می برد و تا رسیدن به بلوغ و تولید محتوای مكفی، زمان زیادی است.
مجموعه برنامه كوتاه ”روایت رنگها“ روایتی از تكنیك های جنگ شناختی است كه در شبكه رادیوییِ رادیو گفت و گو تولید و پخش می شود.
تكنیك های رسانه ای در دنیای امروز وارد فضای علوم شناختی شده است از این رو رادیو گفت و گو مجموعه برنامهای 90 قسمتی برای آشنایی مخاطبان با این تكنیك ها را تدارك دیده است.
”روایت رنگها“ نام این مجموعه برنامه تخصصی در حوزه علوم شناختی با محوریت شگردهای رسانهای در انحراف افكار عمومی است كه ماموریت این شبكه، در جریان سازی موثر بر نخبگان و كنشگران جامعه ایرانی را محقق كرده است.
روایت رنگها هر روز ساعت 11:55 دقیقه از رادیو گفت و گو موج اف ام ردیف 103.5 مگاهرتز تقدیم علاقهمندان میشود.
انتهای پیام/
